Książki autorskie
Treść
|
Słownik Jaguliny (wersja robocza 1300 słów) cytaty; KDK= Krystyna Dulak-Kulej WŁD=wanda Łomnicka-Dulak ML=Maria Lebdowiczowa bantuwać - zakłócać spokój; robić harmider; jakiesi duchy bantuwały w nocy po piętrze |
| banuwanie - tęsknota; Chodze po twoik ściyzkak zielonem nieba skrajem i moje banuwanie leśnem echom rozdaje ,,Moja ty ziemio'' WŁD |
| bańbusyć - kłębić; nie łostawiej te pościele takie zbańbusone, porównej pierzyne i zaściyl |
| bańdzioch - brzuch; brzusysko, maciek, cerewo, dodo, |
| baraśkuwać - bawić się, niewinnie dokazywać |
| basamteremtete - węgierskie przklęcie; basamteremtete krowa złób zwaluła |
| bateryjka - lampka na baterie |
| beceć - beczeć, płakać; e, ta frasa, becys ni mos ło co |
| bees - będziesz; bedzies; e, bees sie ta lada dziadem (byle kim) przejmuwoł |
| bejdula - głupawa, osoba niepełnosprawna umysłowo z reguły skazana na pasienie krów Nie znom twego imienia, zwali cie bejdulą Nik cie w zyciu nie pieściuł, nifto nie przytulol ,,Smydoski anioł'' KDK |
| bekła - walnęła się; bekła sobą między snopki bo tako juz była temi źniwami domencono |
| belkać - uderzać po plecach; belkoł dziope bezlitośnie po plecaf piórnikiem jesce by ji puca łodbiuł |
| bencwoł - niedobry chłopiec; tak mi ten bencwoł gro na nerwach ze go chyba spiere |
| beretka - beret; ubier ze se choć beretke bo wiater duje i sie mi jesce przeziombis |
| berysackie zagrania - wygłupy; berys - głupiec; nie rób ze mnie berysa bo jo nie dzisiejsy |
| beryse - głupoty; z wyglądu był chodok doź do rzecy ale beryse sie go trzymały |
| bety - byle jaka odzież; beciwo, łodziata; telo tego beciwa mos a chodzis jak jako siyrota abo łoblojdra. Naniesła beciwa z lumpexu |
| bez uroku - wyrażenie podziwu; tfu tfu ale to bez uroku piykny ten was źróbek (źrebak) |
| bezkurcyjo - czort, kusy; ciort, dioble, licho, franca, |
| bęckać - obijać, uderzać; bęckała sie po brzuchu bo kciała poronić a potem sie urodziło takie kalikie biydactwo. Tak sie boła ze bedzie miała bąka (nieślubne dziecko) i ją ludzie zjedzą (będą ją gnębić) |
| biba - warga; biba mu zwisła jak sie dowiedzioł ze sądów nie wygro a tyli piniondz wybuluł |
| bitka - bójka; krakowioki * zawarli bitke na weselu na Zadnif Góraf *krakowioki - kawalerka nieproszona na wesele, młodzieńcy nachodzący wesele żądni poczęstunku i czasem porachunków z weselnikami |
| biułtko - białko; zopusty, zopusty, mamusia składała biułtecka na chrusty |
| biyda - 1) bieda 2) zła pogoda; dzies na taką biyde pódzies, siedź w chołpie 3) - biedny, ubogi, nieszczęsny człowiek; Spadło biyda z drabiny, zsyrchluła se lica A na świecie biyda, gwizdo dujawica ,,Babcia z Pocekaja'' KDK |
| blacha - 1) brytfanna; Rozżarzone skrapiał mięśnie, ostrze kosy podkrzesywał i mamusin placek z blachy jak niebiański chleb spożywał ,,Poprzez lat zarośla'' KDK 2) płyta kuchenna - podłuz pod blache, pod śparchyt = dołuż do pieca |
| bluskać - łypać; jeno bluskała, traskała ślypiami jakby sie noblizy do łołtorza dopchać |
| bławatny - 1) niebieski 2) sklep z materiałami, płótnami; w dzień jarmacny w bławatnem sklepie zawsze było pełno bob |
| bobo - strach, coś strasznego (w języku dziecięcym), straszydło; nie lyź tam bo tam bobo |
| bocula - łobraźno baba co sie bocy, krzywo patrzy; bocy sie a ni mo ło co, takie to bocate ze ni ma słów |
| bojaś - bojaźń, obawa; A jak pannie nocka minie światło zycie ji łodmieni juz nie zgaśnie bojaś w sercu, cy łon ze mnom sie łozeni ,,Poprzez lat zarośla'' KDK |
| bojcora, bojcorz - plotkara, plotkarz; waruj sie * zeby Rózi co powiedzieć bo to kawoł bojcory *miej sie na ostrożności |
| bojtliwy - plotkarski; Mom wos Dulocko w zocy bo wyście baba nie bojtliwo |
| bołda - 1) hałda; na dródze były wyżłobiny i bołdy ślizgiego śniegu. 2) duża kobieta; takie to było śwarne dziupie a tako sie po dzieciaf zrobiuła z nie bołda(przytyła) |
| bondź ile - nagruchoł ji na talyrz bądź ile tyf knydli, zeby nie powiedziała ze ją nie potraktuwali (ugościli) |
| borg - kredyt, pożyczka, zborguwać - wziąć na kredyt |
| borówki - czarne jagody; za dziopki bułam pore razy w Żegiestowie na borówki |
| boruceć - głośno płakać; borucoł ze mu matka kąpać sie nie dała bo musioł krowy paś |
| brusić - ostrzyć na brusie (ręcznie obracanym kamiennym kole moczonym u dołu w wodzie) |
| bryćki - brzydki; nie doś bryćki to jesce świdruwaty, ale sie ji trafiuł |
| buc - tępak; chwiej, ciul, łój, cep, łorcyk, berys, kutos |
| buceć - 1) buczeć; 2) chojrakować; renciny mo pu pięta stówki, nic wiela nie nabucy 3) płakać |
| buceć - 1) głośno płakać, 2) chojrokuwać; myśloł ze bedzie na wieki bucoł, a tu staroś za dupe wziąła i wtedy synowo dobro |
| buchnąć - ukraść; gruchnąć, zwinąć, machnąć; cy ta w chołpie nie poznadzą jak sie jom co buchnie ,,Jagulina'' KDK |
| buchta - ciasto drożdżdowe wypiekane w brytfannie w piekarniku lub jak chleb w piecu; Piece babcia na święta buchty i mazurki Ale bez łorzesków bo zjadły.....wiywiórki ,,Piwnicańskie ZOO'' KDK |
| bucnik - lasek bukowy, bucznik; W Bucniku stoi krzyz, za księdza Siwadłe wzniesiony na tysionclecie krześcijaństwa |
| buhaj - byk rozpłodowy; Dziadek Lojzy chowoł buhaja co mioł witke w nosie i na zyrdzi go do krów doprowodzoł |
| bujnisko - kępy trawy (na zeskłem łajnie); Rózana była barz zyrno, na bujniskaf sie pasła |
| bula - 1) zgrubienie, nabrzmienie, guz; grzmotnął sie głową ło węgło i urosła mu bula, 2) dużo; mioł bule piniendzy za krowe a złodzieje za niem w noziory i go łokradły |
| bulkać - wydzielać bąbelki; U Cyganów dym sie dymi, znoszą dzieci żebraninę kociół bulka, dym osmędza podwędzoną baraninę ,,Poprzez lat zarośla'' KDK |
| bulki - bąbelki; Jak loł dysc to sie robiuły bulki na Poprodzie |
| buncwoł - nicpoń, |
| burtać - burzyć; niyś mlyko łostroźnie z piwnice cobyś śmietonki nie zburtoł |
| bycek - byczek; jednego bycka przedali a drugiego łoddali na woge |
| bzdykać - naciągać jak gumę; wyjął spyrke z kapusty i bzdykol na ni między zębami |
| bździochy - smród; śmierdzieliny, łosrańce bździć -oddawać gazy, sfulić sie; Zebździuł sie i śmierdzi jak tchórz. Ftosi sie tu sfuluł, ale sie nie przyzno |
| caby - ślady, stopaje; wyciyrać buty bo mi podłoge zacabiecie |
| cacać sie - certolić się, cackać się; Ej nie cacej sie tyle z tem grobaniem jeno przeleć co z grubsa bo dysc idzie |
| cacanie - barz piyknie; Ciotka Mania cacanie wysywała gorsety i makatki |
| cacy -1) pięknie ładnie; w łocy cacy, cacy a poza łocy łocyrnio 2) zabawka dziecięca; Paczoj Wiesiu ujek ci cacy kupiul |
| całen cos - ciągle; Całen cos bożeńkoł ze grosem nie śmierdzą a po if śmierci naśli bule piniendzy w puńcose za krokwiom. Na dobitke przedatuwanyf. Nie matace to! |
| cebrzyk - drewniany naczynie z klepek spiętych obręczą, używane na parzelinę dla krowy; śtudyruje Jon Dziedzina cebrzyki, balije zhybluwanyf wiórek zospa przed łoknem sie wije ,,Zogrody'' - KDK |
| ceperato - miastowa; popaniato; Z wyglondu ceperato ale po mowie zaroz poznać ze to dziesi z Galicyje |
| cerewo - sadło, dodo, maciek; aleś sie spasła, ale mos cerewo, trza by ci schuś |
| cetyna - miękkie iglaste gałęzie; naciup cetyny pod krowy (na pościółkę); ciś ta pore gałązek cetyny pod próg (pod nogi) niek sie ślapa do chołpy nie niesie |
| chachar - prostak; z daleka sie widziało ze doś kawalyry ale jak sie noblizyli to to wysło sydło z worka, same chachary, jak to z takiemi tońcyć |
| chaciać - ciężko pracować; przysed taki łochaciany ze jaz niem w nocy zdryguwało (szarpało) |
| chapać - jeść zachłannie, chciwie; Uwijoł sie, chapoł po dwa knydle naroz coby zdązyć na pociąg |
| chapsnąć - porwać; pies chapsnąl Wojtusiowi kanapke, dobrze ze go w ręke nie uzar |
| chejnos - heciok, niełokrzesaniec, Z gemby doś, doś ale chódzo mioł barz hejnosowatą, widać ze we wojsku nie był i muśtry nie przesed |
| cherchele - gardło; łapiuł go pod cherchele, drylnął niem w słome a to syćko skróś tego ze sie do jedne dziopy łoba zalycali |
| chlas w pape - uderzenie w twarz; jesce dobrze miejsca w chołpie nie zagrzoł a łona go chlas w pape |
| chlipkać - chlipać, siorbać; Więc ji Matuś troche chleba kapusty i grochu Ady jyćcie troche cisy chlipkejcie po trochu ,,Baba Jagula'' - KDK |
| chlypać dźwiami - otwierać drzwi tam i z powrotem; Tą bźdźiągacką, fte i wefte, wychlypali całe ciepło z chołpy |
| choć jakie - jakiekolwiek, byle jakie; bądź jakie; barz choć jako sie nosiuła(ubierała) a kopów (ciuchów) z Ameryki miała bądź ile |
| choćkto - niektóry, niejeden, ktokolwiek; ady idź, nie bój sie, mentryka na końcu języka, choćkto ci dróge pokoze |
| chodackie - chłopięce; a dej ze pokój, nie śtrufej go telo, chodackie nosienie to se musi podokazuwać |
| chodackie nosienie - chłopięcy charakterek, nie poradzis, to jus takie chodackie nosienie |
| chodocora - chłopaczara, dziopa co ji wiecnie chodoki w głowie |
| cholokać - byle jak głośno śpiewać, wydzierać się cholokanie sie ponad Źrołków niesło jak skorupiany z baciarki wracały (Mat-Mat) |
| chołpa, chołpecka - dom, domek; w chołpie na pagorku juz nifto nie siedzi |
| chołpina - zapasowa izba - część gospodarskich zabudowań; Jutro piyrsy dziś łostatni sezon sie zacyno syćkie izby wynajęte nawet i chałpina ,,Jadą goście'' KDK |
| chorobo - epitet, ty chorobo; a niek cie licho; ty chorobo aleś sie wypindrzuła zem cie poznac ni mogła |
| chódzo - sposób chodzenia; miała kackuwatą (chwiejną) chódze i z daleka ją było widno |
| chrupce w dupce - zachciewa sie; zaś ci chrupce w dupce, zaś ci muzyka (zabawa) w głowie a ksiązki to co. |
| chrusty - faworki; mamusia w zopusty zmazuła chrusty i posypuwała cukrem pudrem |
| chrzechtać - świnia sie chrzechto, trza z niom jechać na folwark do knura, widać kce mieć mode |
| chuchro - ladaco, bida, szczapa, wióro, cłowiek-wiecheć, skarucha, skaruska |
| chudoba - dobytek; wielaz te chudoby mocie?; ady dwie krowiny, wieprzusia i pore łowiecek |
| chudobnie - ubogo, skromnie; barz chudobnie w ty izdebce mają widać ze biyda dośkwiyro |
| chuścina - chustka; wywiązać chustke na babke, do tyłua jak zimno to pod brode |
| chykać - łapać głośno powietrze z zachwytu, radości |
| chylcem - chyłkiem; chylcem, chylcem popatruj pod smreckami a na mur (na pewno) nońdzies lisówki (grzyby kurki) |
| chylęcy - w pozycji pochylonej, chyłkiem |
| chyrkać sie - zanosić sie od śmiechu; dziecko sie zanośnie chyrkociało jak mu dziadek capa łodgrywoł |
| chyrlić - ciężko, głośno oddychać; słysycie ta sąsiedzie jak Jon za pugiem chyrli łowiesek planujęcy na łońskorocny ściyrni ,,Spinacka na Pieworówke'' KDK |
| chytać sie - łapać się; Jeno patrzeć jak sie bedzie chytoł chodzenio bo juz sie mu rackuwanie sprzykrzyło |
| ciach, ciach harat i po robocie - szybko; taki to był harpagon do roboty |
| ciamkać - mlaskać; nie ciamkej ze tak bo jaz poza usy kole |
| ciapa (na polu, pod nogami) - 1) błoto 2) niezdara, gapa |
| cichcem - cichaczem, po kryjomu; cichcem sie zaszczyg i połapiuł złodzieja na gorącem ucynku |
| cielisia - cielę rodzaju żeńskiego; cielisie my se przysadzili ale cosi mało zyrno (nie ma apetytu) |
| cięgiem - wciąż, bez ustanku; cięgiem sie do mnie przystawios a jo ci Bogu ducha winien |
| cięty do roboty - pracowity; z tego wasego zięcia to barz cięty chodok, robota sie mu w ręcaf poli |
| cięzko nieletko - z trudem; cięzko nieletko mu to przysło ale rodzinka myśli ze w Hameryce to dulary z nieba lecą |
| cisnąć - rzucić; Jakze jom poniechać i cisnąć w niepamięć Łona jedno na świecie na nic jom nie zamień ,,Gwara'' WŁD |
| ciś - rzuć; ciś mi copke bez łokno bom se zabocuł wzionć a na niebie sie bocy |
| ciuchtać - zdzierać buty; wneciutki łobróciuł kościelne łobucie* na powszednio i ściuchtoł nie wiedzieć kiedy, taki nieposanobliwy (nie szanujący) |
| ciuciać - 1) przesadnie dziecinnie mówić do dziecka; nie ciuciejcie juz telo do tego dziecka bo sie przecie musi normalnie naucyć godać |
| ciuciać do siebie - gruchać, słodko mówić, nidz if nie łobchodzi jeno by do siebie ciuciali, takie zakochane |
| ciuciuś - piesek, piesiuś; kosia kosia kosiany, pojadema do mamy a łod mamy do taty, jes tam ciuciuś kudłaty |
| ciućkać - certolić się; Ni ma sie co ciućkać jeno fto zyw to do roboty bo zaś chmura idzie i nos zaleje |
| ciućmok - niewydarzeniec, człowiek powolny, zacofany |
| ciul - oferma, frajer; uferma; łokropny ciul z niego, styd sie do takiego przyznawać |
| ciulnąć - uderzyć; ciulnął go w kufe |
| ciumnąć - pocałować; ciumnij łojca w ręke, ładnie go poproś a co by ci ta nie doł na szkolne porcięta |
| ciupać - 1) drobno rąbać; uciupej mi ta scypek na rozpołke 2) drobno padać; ciupie tak i ciupie calućki bozy dzień, końca nie widać |
| ciupadło - przyrząd, narzędzie do siekania, cięcia np. tasak, duży nóż, siekierka |
| ciurceć - lać, przelewać; ciurcy mi po flakach(jelitach) |
| cizia - 1) cielisia, cielątko rodz.żeńskiego 2) głupia naiwna dziewczyna |
| cliwki - łaskotki; jak Tomusiowi kosy klepali* to sie barz chyrkocioł bo mioł cliwki *kosy klepać - uderzać brodą po piersiach (rodzaj zabawy) |
| cliwki - łaskotki; łokropne mioł cliwki pod pachami i sie chyrkoł jak go cliwili (,,kosy brodą - na piersiach - klepali'') |
| cłapać - człapać, chodzić; Dziafejcie do mnie głośno bo juz nie dosłyse Nie cłapcie przy mnie prędko bo jo juz nie dodyse KDK - J |
| cmoktać - ssać głośno; cycać; cmoktoł grysicek be cumelek |
| cnić sie - tęsknić; barz mi sie we świecie za Piwnicnom cniuło |
| co tyźnia, do tyźnia, dwa tyźnie - co tydzień, do tygodnia, dwa tygodnie |
| corek - część stajni wygrodzona w stajni na owce; zaprzyj łowiecki do corka bo sie juz soli nalizały; w zime dziadek wypuscoł łowiecki z corka i posypuwoł jom sól do korytka/rynienki |
| cuba -1) czuba, wierzchołek; Jedlicki sypią igły i smreki cuby gną a Panu dali zimno i kwarde złobu dno ,,Locego źle'' KDK 2) sposób uczesania; harnadlami spinała se warkoc na cube |
| cubrzyć - szarpać za włosy; łojcym cubrzuł pasiyrbice za włosy |
| cuchrać - 1) niszczyć, nie poszanować; nie cuchrej ze tak w kościelnem ubraniu na codzień, zcuchroł łobucie za jeden sezon, a godałam zeby nogi podnosiuł 2) ocierać; babka se cuchrała plecy ło futryne jak ją świędziały przed dyscem |
| cuchrać - wycierać, nosić na codzień; nie cuchrej ze na codzień w kościelnem ubraniu |
| cudactwa - dziwności, wydziwy; niby sklepy pełne ale trud boski co poćciwego wybrać, same cudactwa |
| cudnoś - coś niesamowitego, niezwykłego, nie do zniesienia; do cudności mi przychodzi z temi wnukami, jaką gońbe robią po chołpie bo na polu ślapa (chlapa) |
| cudo - coś dziwnego, cudok-dziwak; ej to kawoł cudoka z tego chłopa, godo na kopyrtki świata A w ty chołpie nade drógom cubem scyta nachylony zyło cudo, cudo wiycie; skołtuniony, skudłacony herbiet darło w śtyry węgła jakby jakoś kąsawica w kudłaf co noc mu sie lęgła ,,Cudo w sopie'' - KDK |
| cuduwać sie - dziwować się; Baba Jaga sie cuduje, łapciem w łapciu przytupuje KDK-N |
| cupnąć - 1) złapać; cupli go na gorącem ucynku i posed siedzieć 2) uderzyć z impetem; skocuł z piętra, cupnął sobom ło klepisko i se noge zepsuł cup - wyraz dzwiękonaśladowczy; Wyląduwoł, cup ło ziemie, łodetchnąłam moi mili I po dziś dzień medytuje; cy to było ląduwanie cy nos moze zestrzelili ,,Koszyk Jaguliny'' - KDK |
| cupnąć - 1) złapać; cupli go na złodziejstwie i posed na dwa roki do paki 2) uderzyć, ducnąć; cupnął loskom łopodłoge zeby sie ucisyli |
| curik, curik - (niemiecki) cofaj, cofaj; nazod, nazod (do konia przy cofaniu) |
| cy - czy; cy ty mie juz nie kochos, cy co |
| cycać - ssać; cycoł prawego ściuka (kciuka) jak był mały i skróś tego łostoł mu sie miejsy łod lewego |
| cycok - prosiątko osesek karmione mlekiem; na jarmaku mamusia kupili dwa cycoki ale jedno sie udusiuło. Mama sie łzami zalywała ze tak sie zmarniuło |
| cyganić - kłamać; cyganis jeno sie kurzy, a prowda i tak na wiyrch wyjdzie, uwidzema |
| cykać - sikać, oddawać mocz, dozować; ej tak cykos ten dług na roty, ady łoddołbyś jednem fuksem |
| cykor - zargon. 1) cłowiek bojaźliwy 2) mieć cykor - mieć stracha, pietra |
| cylofan - przeźrocysty papiyr; cylofan przyklijoł sie do cukierków i nijak było go łodklijić |
| cymbergaj - rodzaj gry; chodocki po wojnie to w cymbergaja na stole grywali |
| cymes - coś bardzo dobrego; swoje roboty kiełbasy, bukowem drewnem wędzone to jes wej cymes |
| cytka - cedzak;cytke sie trzymało w ręce abo zawiysało na kraju gorcka i cedziuło mlyko po dojeniu |
| cytkać - cedzić, przen. udzielać po troszeczke; coz mi cytkos jakby ci zol bylo |
| czupki - garnuszki; nie tryrkej telo temi czupkami bom sie kciała żdrzymnąć |
| ćma - ciemność; dzie tak bedzies po ćmie loz, weź ze se lampas abo bateryjke |
| ćmić - 1) palić papiersoy 2) kłamać; śklić, stulać; ćmić to my ale nie nos |
| ćmoje boje - niestworzone historie; aleś łobloła kawoł a moze to jeno takie ćmoje boje? Godej prowde! |
| ćwiok - prostak, tępak; łorcyk, tempok, łój; ty ćwioku to do pięćdziesienćik rachuwać mie umiys |
| ćwioro - czworo; Gondasięta, jez if ćwioro, piąte za pu roku wygrzywają sie w słonecku na derce przy swoku ,,Swok i gołębie'' - N |
| dać dyla - uciec; A kiej Gniecie dało dyla to juz było pół z Bazyla Juz bez mocy i bez woli Gnieciu w drapie sie gramoli (,,Gnieciu'') |
| dać noge; a łon jak zmiarkuwoł co sie święci to noga i chodu za pagorek, uciyk ziandarmom w kibiny |
| dać po pazduraf - uderzać po rękach, dać połapaf; nie zygej do mnie bo ci dom po pazduraf |
| dać wyćwike - dać nauczke; jak cie wezną do woja to łony ci ta dadzą wyćwike, jom nie zaforykuje (nie podskoczysz) |
| dać za łobrozek - uhonorować; no! Hanusi to sytko wolno, jesce se ją za łobrozek dejcie |
| dali - nadal, dalej; A Jagula juz zawraco, łyzke łoblizuje potem jesce skóre z grochu długo w zębaf zuje I dali ze nom bożeńkać, zdrowaśki przeplatać ze ni moze końca z końcem, długami trza łatać ,,Baba Jagula'' KDK |
| daruj - wybacz; darujcie ale ni moge wom tego powiedzieć bom przysięgała i by mie pokorało |
| dawać poziór - doglądać, pilnować; dawej poziór na łowce bo ci pódą w skode do konicu |
| dej se dupie siana - uspokój sie; ale przkwiyrujes ani to ani tamto, dołbyś se d.... siana |
| do cudności mi przychodzi skrós te hołoty bo takie zmolne - nie daję sobie rady |
| do dnia - przed świtem; nacas; jak kcioł iś na łodpust to musioł bydło do dnia napaś, inacy mu nie dali iś na łodpust do dnia chłopcy, do dnia, do dnia biołego, wypijemy litra jesce jednego (śpiewka) |
| do dnia - przed świtem; Pódzie z wojskiem w Polske całą Jaz jom w piersiaf bedzie pioło Kiedy chłopcy, do dnia chłopcy Łodwędrują w ten świat łobcy ,,Poprzez lat zarośla'' KDK |
| do dziś dnia - do dzisiaj; po dziśdzień |
| dobijacka -ubieganie się; piykno z nie była dziopa na pocud, to i była do nie dobijacka (zaloty chłopców) |
| dobytek - mienie, bydło; dobytek u nif marniućki, dwa łogony na krzyz (dwie krowy) |
| dockać - doczekać; ni móz sie dockać kiedys ten pociąg wreście przyjedzie |
| dodo - sadło, brzuch; ale mos dodo, widać ze ci mamusia podchlybio |
| dojadły - dokuczliwy, dociekliwy; dokucny; muchy dziś łokropnie dojadłe pewnie bedzie dysc. Nie być ze taki dojadły nie musis syćkiego wiedzieć |
| dojić - cycać; fto to weidzioł taki wielgi chodok i zeby jesce faszke (z mlekiem) dojuł |
| dokucny - dokuczliwy; z chołpy sie nie ruse bo dziecko dokucne, zmolne, ząbkuje mi |
| dokumentnie - dokładnie, do cna; dokumentnie przysed zlony bo se nie wziął parasola, do imentugo zloło |
| dołobchodzić - doglądnąć; Helcia dołobchodziuła ciotke do śmierci ale i nic nie zapisały (w testamencie) |
| dopukać - przen. dopiec; juz mi ta gospodarka dopukała do zywego, zabiere sie i pojade w świat na Zachód (ziemie odzyskane, Śląsk) |
| dopumoc - zmiłowanie; za dopumocom boskom moze sie za rok zaś uwidzema (zobaczymy) |
| doprane śniegiem - dosypane śniegiem we wszystkie zakamarki |
| doś ta doś - dosyć nawet; doś ta doś ten Maryjścyn zięć udany ,jeno smok niepogodany (małomówny) |
| doś, doś - taki sobie; z wyglondu doś doś ale jak gembe łotworzy to łokropny hadziaj |
| doś - 1) dosyć; doś tego dobrego na dzisiok, końcma te robote |
| dościypny - wścibski; dojadły, dokucny, nieustępliwy; tako dościypno ze ni ma rady sytko by kciała wiedzieć |
| dośla - dotąd, dotla; dośla jes twoje a łod tela jes moje to mi sie nie próguj nawet na jedną skibe włorać |
| doźreć - dojrzeć; węgierki jesce nie doźrały a złodzieje sytko łociapały |
| doźryć - dojrzeć, zobaczyć; daruj, ale tak daleko to jo juz nie doźre |
| drewna - kawałki porąbanych klocków; Hej Jurecku groźno brew Przyniyś nom do pieca drew,* bo nom zimno KDK (przyśpiewka) *drew - drewien |
| drobić nogami - przebierać nogami; drobiuł nogami w kolejce bo tak go ścizyło coby zdązyć do pociągu |
| druciok - drutowany (jako zabezpieczenie przed pęknięciem) gliniany garnek powracom w to gniozdo, w zatrute potoki I na starem scyrniałem, śtachetkowem płocie dzie babcyne sie grzoły do słonka drucioki przysiadom - wędrownem umęconem skrzydłem ,,Skoszony czas'' KDK |
| drynda - stary rozklekotany pojazd, wózek; kupiuł drynde - starego ,,Trabanta'' a wozny jakby mercedesem jechoł |
| drypcić - dreptać, nadskakiwać; wnuk barz drypciul koło dziadka zeby mu pole pod chołpe (działkę budowlaną) zapisoł |
| drzewko - choinka; drzewko to sie powinno we wilijo ubiyrać a nie jak teroz w adwencie; |
| dubeltowe - podwójne; na zime sie zakładało dubeltowe łokna zeby było ciepli a między łoknami trocinową poduske łokręconą bibułą |
| duć - wiać, dąć; duje wiater duje jaz łotupa bierze, śniegiem w łokna pierze (sypie, wali) |
| dudła - puste, spróchniałe wnętrze drzewa; Sad poniemiał i wyłysiał, drzewa-dudły wśród próchnicy świętojańską mi dziś pamięć, tu na Wyspie-Wspomnienicy żarzą ,,Poprzez lat zarośla'' KDK |
| dudły - piersi; ale mu w dudłach pieje, pwenie go juz niedługućko (będzie umierał) |
| dujawica - silny, świszczący wiatr; zawarła sie w nocy dujawica i łotrzepała sytkie gruski |
| dupa z króla - ale skąd; dupa z króla to nie tak było, cosi mi tu nie gro |
| |
| dupek - 1) walet w kartach 2) zabawa w dupka - polegająca na odgadnięciu kto dał klapsa osobie o schowanej głowie na kolanach drugiej osoby |
| duperele - 1) głupoty, zmogoł sie, łopowiadoł a to wszystko ło d... rozbić, same duperele 2) Zmitręzył cas na takie duperele (błahostki) a nie skońcył co było nojwoźniejse |
| durkać do drzwi -1) walić do drzwi. 2) Zdurkoł, zmłóciuł 60 knydli za jednem posiadem bo taki był zyrny 3) zdurkoł sie w pory bo nie dolecioł do wychodka |
| dwoicne - dubeltowe, podwójne; raje ci waruj sie tego z daleka bo bees mioł dwoicny kłopot |
| dychawica - astma; dusnoś, dychawica mu w piersiaf zaległa, ratuwali go kociem smolcem |
| dychcić - dyszeć, stękać; nie wiem jak ta domencą te mocke bo motor ledwo dychci a i pas co troche sie targo |
| dychnąć - odpocząć; ady dychnijcie se kwilusie, świat sie w chołpie bez wos nie zawali |
| dyć - przecież; mojego dziadka to dyć przezywali bo godoł na ten przykłod; dyć jem ci to dyć jem ci tamto |
| dymiorki - rodzaj śliwy o jasnym kolorze; dymiorek to sie teroz hołocie nie kce pozbiyrać, jeno by mandarynki pojodali, takie zbukane |
| dynorka - trójkątna metalowa podstawka na garnki na płycie kuchennej |
| dyscaty - deszczowy; na niebie sie chmurzy, zaniesło sie, widać bedzie dyscato bez pore dni |
| dziabać - dźgać, tu: mieszać powoli, leniwie nakłuwać; dziabies tak w tem jodle jakbyś łaske robiuł ze jys; rozbabroł i łostawiuł, taki kurde niejodek |
| dziada - słaby, słabowity mężczyzna; siyrga, słabizna, biyda; dziada tako, ledwo nogami przekłado a jesce mu figle w głowie |
| dziaduwać - 1) popychać biedę do przodu; a jakosi ta we dwoicko dziadujema, koniec z końcem sie dziyrgo 2) Guzdrać się; telo sie dziaduwoł jaz mu krakoski sprzed nosa uciyk (pociąg) |
| dziafać - dużo gadać, trajkotać; tarajkać; Przysła baba z chłopem, przyśli do dochtora łon chłop spokojnawy, łona widać zmora a dziafie, bożeńko juz łod samyf dźwiyrzy co ji w piersiaf chyrli, co pod sercem smyrzy KDK - J |
| dziamdziać - jeść powoli; dziamdzios ten łobiod jakbyś łaske robiuł ze jys |
| dziatki - 1) dzieci, dziatwa 2) okrągłe kluseczki formowane z gniecionych ziemniaków omaszczonych słoniną i cebulką |
| dzie indzi - gdzie indziej; myśloł ze dzie indzi bedzie mu lepsi; sendy dobrze ale w chołpie nolepsi |
| dzióbek - buzia, usta ...mućnij w ręke, dej mi dzióbka to cie wezne dziś do złóbka |
| dziukać - przekłuwać, dziurkować; dziukała chlebusie palcem po środku nim do pieca wraziuła |
| dziwięcif - dziewięciu; dziewięcif chłopa na jarmaku w kupie pruguwało jaki koń mocny |
| dziywka - panna, służąca, wyrobnica; Fto to widzioł zeby tako mała dziywka po weselaf chodziuła. Patrzojcie ją, jako mi ta wielko (zasłyszane) |
| dźwiyrze - drzwi; dźwiyrze sie rozeskły, spęcniały i ni móz dowrzyć, trza bedzie podstrugać |
| fajerant - wolny czas po pracy; laba, jeździuł na wywrotce a po fajerancie jak sie dało to i ludziom siutru (żwiru) zwaluł |
| faktoruwać - doradzać; jak mu zacęli fatkoruwać to chłop zgłupioł i nic nie kupiuł |
| fiks komenda - przekleństwo;mróz po dyscu ścisnął i fiks jak kiołzalo, biydny koń ni móg pod góre wyciongnonć |
| filcoki - buty z filcowym, wysokimi cholewkami; chłopy jak gnój wywoziuły na mrozie to musiały mieć filcoki |
| fiyrlok - mieszadełko różnej wielkości robione z czubka jodełki lub świerka; jak sie drzewko rozbierze to sie porobi z niego fiyrloki |
| flurać - niszczyć, świchtać; nie flurej ze tak w kościelnem ubraniu na codzień, pożycoła jem ji sukienke ale mi barz sfluraną łoddała, miałam naucke, poflurej zbłoconemi gumiokami po trowieto to ci sie przecyscą |
| fora ze dwora - wynocha; won mi stąd |
| forykuwać - stawiać opór; młody łogier forykuwół, pajacuwoł i ni móz go było utrzymać |
| foszty - deski podłogowe |
| fras - zimno jak fras; kis ta frasi ze tak syćko sie kiełbasi |
| frasunek - zmartwienie; z tego frasunku to sie widzi ze mi łeb łoblezie |
| frygać - szybko, dużo jeść; nafrygoł sie knydli i teroz go spanie bierze a tu słonecko jesce wysokoi robota ceko |
| fto - kto; fto to widzioł, zeby dziopa w pietnoście roków se pazdury maluwała! |
| fuk do garła - wyrażenie dżwiękonaśladowcze 1) aerozol 2) fuk do pieca; kcioł ji wyrwać list łod narzeconego ale łona go fuk do pieca |
| fuksło sie - udało się; fuksło mi sie stówke przy mocce zarobić |
| fur, fur do nieba - wyrażenie dżwiękonaśladowcze głosy przy zabawie udającej fruwanie dłońmi; kra kra i fur fur do nieba |
| furceć -łopotać; 1) godoł ze nie lubi gołąbków a tu moje wcinoł jeno furcało 2) dziopom na karuzeli furcały stązki na wietrze (łopotały) |
| furknąć - frunąć; złobcinł mściwiec kurom końce skrzydoł i ni mogły, biydactwa, z kórnika sfurknąć. Myślałam ze mi serce z zolu pęknie bo sie mi kury porozbijały |
| fyrceć - pociągać nosem; ej tak fyrcys na tem nosie, wysmarkołbyś se roz a dobrze |
| fyrfocle - strzępy; Hanusia barz lubi fyrfocle z wywaru na boszc (na barszcz) |
| fyrkać - 1) zagotować się; jak grysik fyrknie to mozez gaz wyłącyć 2) pociągać nosem (smarkami); ej nie fyrkej telo jeno se nos wysionkej |
| gada - gad, licho; ta gada - z uznaniem; ta gada jakie to mądre na te swoje śtyry rocki |
| galopki - galopujące suchoty |
| gałgon, zukwalec, utropieniec; skoranie boskie z tem chodokiem, takie żaba małe a zukwałe za trzef(3) |
| gazdoskie córki - córki bogatych gospodarzy; gazdosko córka to za byle dziada nie pódzie |
| gazdyni - gospodyni, gaździna; ej była z nie gazdyni pełnom parom |
| gągać - wścibsko patrzeć, naciągać szyje; zaciągnij ze juz firanecki na noc niek nom ludzie nie gągają |
| giyry -nogi, gile; chłopisko z niego było po byku, giyry mu poza pościyl zwisały |
| glanc - połysk; Hanusia z Tośkiem pucuwali Jędrekowi buty na glanc jak sed na dziopy |
| gliwać - lizać; dziadek zembów ni mo to spyrke moze jeno pogliwać |
| glutać -głośno połykać; glutnij se roz a reśte łostow Wojtusiowi |
| gnać - pędzić, pobiec; pognoł za niem na du gościeńcem ale go nie dogoniuł |
| gniywosy - ponuraki; z nif to takie wiecne gniywosy, biby (wargi) pospuscane a zyje sie jom jak u Pana Boga za piecem, packi z Hameryki cięgiem idą |
| gnoty - gnaty, kości; łorobiuł jem sie jak głupi i mie gnoty bolą |
| godej prowde - mów prawdę; przyznej sie; godej prowde pukim dobry bo ci d... wykosiaruje |
| godka - opowiadanie; downi to se ludzie godki i przypowiytki wiecorami godali |
| gonić sie (o krowie) - polować się; Cisula sie goni, trza bedzie iś z nią do bycka |
| gońba - bieganina, bieganie 1) ta nowo izba to jes lo gości a nie na gońbe 2) cały lipiec loło no to teroz gońba za koziorzami zakla jako tako pogoda |
| gońba - gonitwa; zimno izba to jes lo gości abo lo księdza po kolędzie a nie na gońbe |
| gorąc - upał; zor; zapowiadali gorąc na dzisiok, napasies bydło dodnia bo by ci sie gziuło |
| gore, goreje - pali się; poli sie, gorzeje; Patrzcie jak niebo goreje pewnie sie za Baniami poli |
| gorzść, przygorzść - garść, przygarść - sypnij ze ta kurom ziorna do przygorzści |
| goście - wczasowicze; letniki, Nase goście warszawioki, pon w telewizorze a i pani jakby kciała wystempuwać moze ,,Jadą goście'' KDK |
| gościu - jakiś nieznany człowiek, facet; trafiuł sie ji jakisi gościu ze Śląska i sie wydała |
| graca - narzędzie do mieszania np. wapna |
| grajcary - pieniądze; Baba Jaga kurde bele, ni to festyn ni wesele tyz do lady z grajcarami zdrówko hosia-hoś z chłopami...,,Poprzez lat zarośla'' KDK |
| grajcary, dutki, kasa, szmol, |
| granicyć z kiemisik - być opornym, sprzeczać sie z kimś, sprzeciwiać się komuś, czemuś; A pokla ze tak bedzies ze nom granicuł, ze tys sie Boga nie bois! |
| gremple - szczotki do czesania (grempluwanio) owczej wełny |
| gródzo - przegroda, przekop |
| gruchnąć - paść, spaść gruchła na ławe jak niezywo bo tako była domencono. Kolejka luda gruchła do sklepu, mało sklepową nie zatarasili Maryne wypucyli, tak to psionkreć w stanie wojennem po sklepaf bywało |
| gruchnąć - ukraść; zwinąć, buchnąć, machnąć, podwędzić, podpieprzyć |
| grunt to - ważne; grunt to zdrowie a syćkiego innego mozno sie dorobić |
| gryś sie - smucić sie; a nie gryś sie telo w sobie, posed to posed, nojdzies se inksego |
| grzdyl - epitet; śkut; ty grzdylu jesce mamine mlyko mos na wargaf a do bitki sie stawios |
| grzyśnik - grzesznik;księżyc grzyśnik nad lasem, łogryzionem korpielem złoci brzózkom w zolotaf przymrozone kądziele ''Spinacka na Skorupy'' KDK |
| gudzia - świnka; gudzia sie nom zmarniuła i matusia rzewnemi łzami płakala |
| gufruwano - pomarszczona; ciotka Mania z gufruwane bibuły cudeńka na drzewko wycyniała |
| gumioki - 1) wozy o gumowych kołach 2) gumowe obuwie, kalosze; cholewioki |
| gunia - ciężki płaszcz; przedoł pore łowiecek i sprawiuł se suknianą gunię |
| gzijowka -baba lekkich obyczjów; tako z nie latawica, łony jeno chłopy w głowie, to ci tłuk |
| hadra - szmata, wredna kobieta; ty hadro jesce i na mnie prógujes jęzor szczempić |
| hadziaj - hejnos, niełokrzesaniec, kwiej; doś by z niego był kawalyr jeno chódzo mo hadziajowatą |
| halajstra - zbieranina; przegoniułam te halajstre bo by sie cłowiek przez nif nie wyspoł tak sie poza węgła darli |
| handrycyć -zygać do siebie, na złoś se robić; Jęli sie handrycyć, pierzyncyne ściskać jaworowem liściem na skrzydła se ciskać ,,Dwa janiołki'' - KDK |
| hankor - smutek I przeleci mi bez duse tęsknica zaś sie hankor zacnie ku mnie zalycać WŁD |
| hankorno - tęsknie; Jes z temi co prześli, hań śpiywo ptosynom A kiej barz hankorno zasumi bucynom ,,Gwara'' WŁD |
| harnadla - druciana lub rogowa spinka do uypinania włosów, warkoczy w ,,w cube'' |
| harnasić -stukać; pozadawej krowom za drabine bo ze głodne, barz harnasą rogami |
| haw - tutaj, tu; haf mi skoc, mozez mi nagwizdać jak jo juz piniondze wziąła, mom cie w nosie |
| hejnos - niełokrzesaniec, chłop łod siykiyry, kwiej, łorcyk |
| hejta, wiśta i curik - w prawo, w lewo i do tyłu - kierowanie koniem |
| hipkać - skakać; Baba Jaga choć nie hipko, raźnem łokiem w koło łypko KDK- N |
| hipnąć - skoczyć; hipnął z drabiny i cosi mu w nodze czasło (chrupnęło) |
| hojkier - garb; żyd mioł hojkier sianem wypchany kiej chodziuły z turoniacką |
| hołota - dzieciska, hołociarnia,hołoć; hołota ulepiuły bałwana ale skrós mokwy sie długo nie łostoł |
| hulejmaryna - byle jaka dziewczyna; byle jako dziopa |
| huncwoty - łobuzy; zugany, zyglawce, wypiyrdki, podrostki - nieletni chłopcy |
| hurgot - rumor; jak siostrzenica zjechała ze swoją halajstrą to sie hurgot w izbie zawar |
| huzić sie - (urągliwie) cicho, długo płakać; Stasiu sie huzi ze nie posed na łodpust a przecie ftosi musi iś z bydłem w Kicorz |
| hyboj ku mnie - choć do mnie; hyboj do dziadka to dziadek ci do ciuciu (cukierka) |
| hyckać - skakać; przyhyckoł do chołpy ło jedny nodze bo se wbiuł ciyrnioka |
| iś na chołpy - zaś sie powlekła na chołpy z plecieniem *a w chołpie łojce same, *plecienie=robota na drutach |
| iś na pociyrze - iść na zapowiedzi narzeceństwo chodzili na pociyrze do księdza przed zopowiedziami |
| jadwent - adwent ...biyli, biyli sie fasola, juz jadwentem ciągnie z pola ,,A kiej w sobie juz przejrzeje'' - KDK |
| jadzi sie - jątrzy się, źle goi; jadziuło sie i to bez mała dwa roki jaz dopiyro pies ji te rane wylizoł |
| jadzić sie - jątrzyć się; pies go ugryz i tak sie mu to jadzi i jadzi, zeby jeno nie ściekły |
| jak bumcyk cyk - zaklęcie; jak bumcyck cyk ze prowde godom |
| jak bumcykoria - słowo daję; jak bumcykoria ze prowde godom. Co bem ci mioł śklić (schlebiać) |
| jancyjos, jancymon - diabeł, czort; diaboł, ciort; to jancyjos ta krowa nic sie nie popasie jeno drze w sadzonki |
| jarcany - jęczmienny; w warkoc pól jarcanyk wplotos modre stązki na ramieniu gór kładzies biołyk chmur łoktuski ,,Ziemio Piwnicańsko'' WŁD |
| jasiek - fasola, groch jasiek; dalibyście mi z kwatyrecke jaśka do kapusty |
| jata - szopka na liście przylepiona do głównego budynku; A kiej wreście przyśli ku łojcoski chacie musieli ze spocnąć w liścio pełny jacie ,,Dwa janiołki'' - KDK |
| jaze - aż; Jaze do Brazylije za chlebem pojechali jak to Konopnicko złopisuwała |
| jedlicki - jodełki; jedle-jodły; na wiosne to sie jedlickom cuby darło na syrop |
| jednakie - jednakowe; chuściny na prędkości sie widziały jednakie, ale miały róźne ślacki |
| jednakie - jednakowe; urodziuły sie jom bliźnienta ale nie jednakie |
| jojceć - narzekać; labiydzić, bożeńkać, biadolić; Niek to diabli tego diabła, baba z jojkiem w wozie siadła ,,Diaboł na jarmaku'' KDK |
| jojcorz - kawalarz; adym nie wiedziała ze z tego Adama taki jojcorz, co my sie uśmioły |
| jom - im; telo razy jem jom godała ale łoni wiecnie mondrzejsi, no to mają, sami na siebie bic wyrychtuwali (bicz wyszykowali) |
| Joncik - Antoni, Antuś, Jantuś, |
| jorka - owca, która nigdy nie miała młodych |
| kabot - (z wegierskiego) płaszcz, wierzchnie okrycie; dziadek łod święta to mioł gunie a na codzień bądź jaki kabot |
| kacap - bejdok, berys; kacapy go wzięli na granicy w łobroty |
| kachutać - kaszleć, kasłać; krzypieć, całą zime przekachutoł ale teroz mu popuściuło |
| kaj sie ta prowadzicie - dokąd idziecie |
| kalafa -urągliwie twarz; jak cie zdziele w kalafe to dos se siana z temi bojtkami ło moi dziopie |
| kalikuwać - 1) utykać, 2) miechuwać na chórze przy łorganach; przykalikuwoł ło jedny nodze bo drugą skręciuł |
| kamza - kieszeń, portmonetka; skąpiec z niego był łokropny, syćko jeno w kamze pchoł |
| kanadyjki - krótkie, sznurowane buty gumowe; Bronuś choć był biyda niemowa to barz śwarnie umioł dziurawe kanadyjki gumulajzuwać (zaklejać dziury łatkami) |
| kapnąć sie, skapuwać sie - zorientować się, połapać się; nim sie skapuwoł to juz to juz było po wszystkiemu, juz było po ptokaf |
| kaprawy - o zaropiałych oczach; Ino lo tyf tam biydoków, lo pasiyrbów przygarniętyf lo kaprawyf i korawyf, urodzeniem na wiek zmiętyf...,,Poprzez lat zarośla''' KDK |
| kapuś - tępak; fure na ser mater (byle jak) drewnem załaduwoł, taki kapuś z niego |
| karbidówka - lampa karbidowa; u nos za dźwiyrzami stała karbidówka; Co to była za muzyka, hosia hosia, smyk do smyka klarnet, trąbka guzikówka, hosia hosia, karbidówka światłem trzęsła, płomień klypkoł klarnecista na tłum łypkoł ,,Poprzez lat zarośla'' KDK |
| karcyrz - więzienie, paka, ciupa; z karcyrza wysed barz wyrzeźbiony (chudy na twarzy) |
| karka - dwukołowa kolaska; Na przystanku chłopców zgraja, sezon na walizki Pindrus z karkom, Jaś ,,w desecke'' chłopcy łod Kuliski ,,Jadą goście'' - KDK |
| karmazyn - 1) gatunek kur, 2) piykny chłop; Ciotcyna Kazka zaś se jakiegosi karmazyna przygruchała |
| karuwać drewno - zwozić; chłopy w lassach na Wierchomni karuwali drewno = zwozili , ściągali koniem przy pomocy przedniej części wozu |
| kasliki - nakasliki, szafki nocne ...po kaslikaf buszuwanie, co ta łostawili pusty flako, stare trepy, smutno juz po kwili ,,Jadą goście'' - N) |
| katanka - górna część kobiecego stroju góralek nadpopradzkich; Inoc cegóz tak dobrze spomne jyj katanke choć cas dobre łocy jakosi wypłakoł ,,Hankorno śpiiywka ło łojcowiźnie'' WŁD |
| kempa - usypisko kamieni wybranych z ziemi z reguły obrosłe krzkami tam wedle te kempy to sie zacyno Hanusina macierzyzna a to ponizy to je moja łojcowizna |
| kędraty - kędzierzawy, kręcony; A ten Bronek ten kędraty co pu stówy dziś łod taty z woja wróciuł wyposcony, w Steli śtyry świata strony...,,Poprzez lat zarośla'' KDK |
| kiałkać - cienko szczekać; ten sąsiadów pies to na byle co kiałko i kiałko, spać ni móz po nocaf skróś tego kiałkaca |
| kiałkuś - mały młody piesek, szczenię |
| kibel - wygódka; wychodek, sroc; do wychodka to sie na wyśnią strone chodziuło |
| kichoł Michoł - mam to w nosie; kichoł michoł nie bede sie tem tropiuł bo choćbem flaki ze siebie wypruł to i tak tego nie łodmienie |
| kieby - żeby to; kieby jo to lepso pamienć mioł to bem sie i moze naucył po angielsku śwańdrykać |
| kiedy ta niekiedy -wolno;pomalućku, z nózki na nózke, lelum polelum |
| kiejsi - kiedyś; kiedysi, kiedysik; łono ta kiejsi samo wyjdzie na wiyrk (na wierzch) |
| kieresiuwać - niszczyć, łamać, ranić; przyloz z baciarki jakisi pokieresiuwan; te chołota łod gości toby sytko w chołpie skieresiuwali |
| kinol - nos; a kinol to mioł taki jak diaboł interes a i tak go baby kciały |
| kipnąć - nagle umrzeć; kipnął ani nie wiedzieć z cego tak sie nogle zabroł na drugi świat |
| kis ta fras - a co do licha; a kis ta fras ze telo w tyf dziopach przebiyros, jesce starem kawalerem złostanies |
| kis ta frasi - co do diabła; kis ta frasi ze tak mi dziś sytko z rąk leci |
| kitkać sie - chichrać, r-zyć; Takie toto wiatrem podsyte nic jeno by sie kitkało |
| kiz ta dziadzi, kiz ta frasi wszysko dzisiok sie kotłasi - (J) narzykadło |
| klamoty - nastyrmańce; same klamoty na ty furze mieli, nic poćciwego, wielkie mi kupcy |
| klapkać - zachciewać się; dupka mu klapce na jazde do unie, w chołpie sie roboty nie chyci |
| klog - podpuszczka z cielęcego żołądka używana do klagania/ścinania mleka na ser |
| kłańba - kłanianie się; moz mi to zrobić bez zodne kłańby bo sie mi to nolezy |
| kłapacka - gemba; zamknij ze te kłapacke choć na pore minut bo sie jeno twoje miele |
| kłapać - mleć językiem; gemba sie to temu nie zamyko, kłapie i kłapie, jeno sie jyj miele |
| kłopot - spór, przykryś; U Wojtków zaś sie kłopot zawar, jak sie nie pogodzą to if adwokacio zjedzą |
| kłótać, kłócić, knycić - robić masło w maśnicy; dyscyk leje słonko świyci carownica masło knyci uknyciuła postawiuła przysła świnia rozwaluła |
| kłucie - świniobice. Zakuliście co? Jesce nie, cekoma w kolejce na masorza |
| kłusie - kłosy; tatuś wracajęcy z kościoła przyniós piyrse kłusia i długo łopatruwoł * co z tego urośnie *(wnikliwie oglądał) |
| kocio zołoba - brud za paznokciami |
| kociuba - pogrzebacz; przegarnij kociubą krotke w piecu to bedzie lepsy cug (ciąg powietrza) |
| kocury - brud za paznokciami; jagze z takiemi kocurami pudzies do dochtora, połobcinej se pazdury |
| kocury - pajęcyny, zakocurzałe - zabrudzone, zabycone; brzydziuła sie u stryne napić harbaty bo syćko u nie było zakocurzałe |
| kojkać koj, koj - rytmicznie ssać, cycać maminą pierś abo bez cumelek abo z flaszki |
| kojtnąć - lekko umrzeć, kojtnął ani nie wiedzioł kiedy a tyle se biyda nałobiecuwoł |
| kokosić sie - ej kokosis sie jak sojka za morze a cas ucieko i pociąg ci łogon pokoze |
| kole - kłuje; tako cerwień jaskrawo jaze w łocy kole |
| kolęda - darowizna noworoczna; za kolędę dziękujemy gospodorzu panie niechaj Józef i Maryja w tem domu złostanie (przyśpiewka kolędnicza) |
| kolnąć - zrobić cokolwiek; takie to wnuce zmolne ze nic przy niem nie kolne |
| kolybać - kołysać; wiater sośniami kolybie ze kolybie, zeby sie jeno ftóro na chołpe nie zwaluła |
| kompanija - grupa; Halcia bydło zenie, woda sie zbabrała pocekejciez baby, kompanija cała jaz sie kapke przecyści, jaz bedzie źródlano jeno je nie pijcie, bo pewnie sfajdano ,,Poprzez lat zarośla'' KDK |
| kopacki - 1) kobiety kopiące ziemniaki; ide kopackom wyniyś przedpołudzienek 2) wykopki; na kopacki do księdza to kielo rzędów telo sie bob zgłosiuło |
| kopanie -wykopki, kopacki; Matuś na to, samam biydno przyćcie na kopanie To sie i wom ftórosi miarka zimioków dostanie ,,Baba Jagula'' KDK |
| kopy - bety, beciwo, bylejakie odzienie; na pościeli zbańbusone kopy, na zyrdzi tys pełno kopów i taki u nif psionkreć porzondek a gazdów by grali |
| kopyrce - przewraca, kręci; tak sie łorobiuła ze mi sie kopyrce w głowie |
| kopyrt, kopyrt - noga mu pokiołzła i sie skopyrtoł w paryjo kopyrt, kopyrt jaz rypnął w potók |
| kopyrtnąć - przewrócić; skopyrtoł sie na dó ubocom i szcząsu mózgu dostoł |
| korawy - krzywy; nogi miała korawe, do wionka i temu wiecnie w długif spodnicaf chodziuła |
| korob - husianka do kołysania dziecka powieszona między dwoma drzewami w polu lub w domu (na Łomnicy) |
| koromysła - 1) nosidło do wody 2) dziwactwa, głupio nastyrmane (naukładane rzeczy); co ześ to za koromysła nastawiała, ni to pies ni wydra |
| korpiel - biały burak, brukiew; babka gotuwała korpielanke, dobro była jeno za barz słodkawo |
| koruto łowca - owca z rogami; Myśleli ze to baron a to łowca koruto |
| korzec - miara pojemności ok.120 litrów; dziadek przytargoł pu korca jarcu z jarmaku do sionio |
| korzec - miara, około 16 litrów; pasują do siebie jak uloł, jakby sie w korcu maku naśli |
| kosiarunek ; bicie, cesanie, lojty; Juz jo widze jak matka se na ciebie koziorke rychtuje, bedzie kosiarunek |
| kościelne ubranie, obucie - odświętne ubranie, obuwiie noszone tylko do kościoła; nie flurej w kościelnem ubraniu na codzień |
| kotłasić sie - plątać, mieszać; zaś sie na niebie kotłasi, trud boski sie pogody docekać |
| kozać se - zamówić; przysed Jaś do karcmy kozoł se dwie wódki i zagryche |
| kozden jeden - każdy; u nos w chołpie to kozden jeden, mały wielki musioł w polu robić |
| krasota - coś bardzo kolorowego; na Dróge Krzyzową to sie w taką krasote nie ubiyrej |
| krązanina - liście buraczane usiekane tasakiem - (kosokiem) ,,na makaron'' A mie jeno ręce tak sie dziwnie trzęsły bom jo przerobiono mojaś ty była; Gęsi, krowy, krązanina, mamusia daleko Tak to Kasia Kożusconka poletko za rzekom łodrobiała zborguwane, rosła łojcowizna by wiek późni, wiek skapany, niebo ji to przyzno nic z sobą nie zabrać ''Poprzez lat zarośla'' KDK |
| krogulcyk - diabeł; bazylisek, złe; Teść sie uzkorzoł na zięcia, ze go krogulcyk nazywoł |
| krosty - pryszcze; |
| krowieńce - krowie łajna; lizła na krowieńcu i całą se sukiencyne łopaprała |
| króle - angory; mamusia chowała króle/króliki/angory i mi zrobiuła z angory miękućką copecke |
| kruska - kruszynka; mechu strzempkiem z dziadkowe gratyny gliny kruskiem z podmurówki chołpiny ,,Zielonej łaski pełne'' WłD |
| krys świata - bardzo daleko; Ej, kiyrpce schodziuły caluśki krys świata wojuwały hardo na taliański wojnie ,,Dziadkowe kiyrpce '' WłD |
| krzyceć - płakać, wołać; dziopa w niebogłosy krzycała jak łogień na dachu uwidziała |
| krzypać - kaszleć; Dzieci w łocka fajka scypie koło dziada kozdy krzypie ej semyśle - ty niecnoto - i nodzieje w sercu knuje ze go dochtór roz na zawsze z kartoteki ,,łodfajkuje'' ,,Jagulina'' KDK |
| krzypota - kaszel; A za rocków ze sześ jak dziadek zdziadzieje Jak krzypota mu gnoty przygwoździ do proga ono ta dziadkowi spopodpiyro dzieje przeprowadzi dziadka łod stoga do stoga ,,Poprzez lat zarośla'' KDK |
| księze - księże np.pole, parafialne pole; downi to syćko było abo księze abo żydoskie |
| księze pole - pole zapisane w testamencie na kościół; downi jak wiys to syćko było abo księze abo zydoskie; na księzem to dziś baby w dziesięć rzędów zimioki kopały |
| kucka - mała chałupka; nojpiyrwy siedzieli w taki kucce ale potem sie postawili na placaf po dziadkaf |
| kukiołka - plecionka, bułeczka; ej u Hyle to były wypieki przeróźne kukiołecki w warkoc wyplatane; Oj maluśki, maluśki, maluśki jako kukiołecka A to wom przed nami, przed nami obroz Boga-dziecka ,,Dopiski do kolęd'' - KDK |
| kuknąć - zaglądnąć; kuknij ta pod śparchyt cy nie cza drew dołozyć |
| kula - laska; dziadek za łowcami zawżdy se broł swoją kule. Prasnął kulą i wilka podkulawiuł |
| kulas - chromy człowiek; rymatyz go pokręciuł, kulas sie z niego zrobiuł |
| kulasy - nogi, giry; Ej juz dziadzisko sie z niego zrobiuło, kulasy go nie nosą, w piersiaf mu gro |
| kuleć, przykuluwać - utykać; podkulawiuł łowce kulą i teroz biyda na łostatku kuleje |
| kuma - przyjaciółka; witejcie kumo a kaj sie ta prowadzicie (dokąd idziecie) |
| kumora - komora, izba-schowek-magazynek; do kumory to jeno dziadek mioł kluc i nawet babki nie wpuscoł |
| kumy, iść w kumy - podawać, trzymać komuś dziecko do chrztu |
| kupa - 1) dużo, stożek; kupa gnoja 2) e, z niego to taki lejcywoda, kupy sie to jego godanie nie trzymo 3) razem; mieli zodotek na chołpe to przelechmanili. Dali siedzą ze staremi (z teściami) i sie pieklą na kupie |
| kupcyć - robić zakupy, jarmacyć; coście ta pokupcuły, a nic poćciwego same beśtefranty |
| kupne - nie domowej roboty, kupione, lepsze; ej ten nowy ksiądz piykny jak kupny |
| kurcepaka - do licha; hołota przestońcie sie gonić po izbie bo wos kurcepaka wykosiaruje |
| kurcepaka - do licha; a coz se ty szkucie, kurcepaka, myślis ze ci sytko wolno |
| kuruwać - leczyć; kuruwali go selenijakiem sadłem a on sie i tak na drugi świat przesed |
| kurz patelnia - do licha; Kurz patelnia alem zawaluł |
| kurzeńce - kurze odchody; zapiyroj dźwi do chołpy bo kury najdą i fto bedzie kurzeńce przontoł |
| kurzoc - palacz; ni ma rady z temi kurzocami, dymu w chołpie ze siykiyre by w powietrzu zawiesiuł |
| kurzyć - 1) palić; tabacyć; kurzuł ,,Śporty'' bo na ,,Giewonty'' go nie było stać; lubioł se zakurzyć roz kiela cos ale sie nie zaciągoł 2) padać (o śniegu); co jenom łodgarnął i zaś śniega nakurzyło |
| kuśkać - niezbyt fachowo coś porabiać; aleś skuśkoł te robote trza sie było do nie nabrać jak sie nie znos |
| kutos - 1) pompon Wisia wypletła wnucęciom copecki z kutosikami 2) wulg. Ciul, berys, cep, łój |
| kuzdrać - czochrać; uces ze sie, nie pódzies tako rozkuzdrano do szkoły |
| kwardo - twarda; godali ze staro i kwardo jak kamień, nukali - na inksom nowocesnom zamień A łona mi w usak jes śrybłem potoka ,,Gwara'' WŁD kwyrdz - coś bardzo twardego WŁD |
| kwarocić - psocić, śniuchtać, ..Jaka ze mnie kwarotnica, jaki ze mnie |
| kwaśne mlyko - zsiadłe mleko; kwaśne mlyko na przychlipke z modemi zimiockami to były mecyje |
| kwaśne mlyko - zsiadłe mleko; wycyń kwaśne mlyko na druślok, łocieknie i bedzie syrek |
| kwaśno woda - mineralna woda; ej zowodzie kwaśny zdroju scyt do scytu gnie sie a ponizy stary Poprod starą wode niesie ,,Swok i gołębie'' KDK |
| kwaśno woda - woda mineralna; kwaśną wode sie nosiuło w purzkach/bańkach i piuło z przykrywki |
| kwękać, stękać - narzekać, wydawać odgłosy bólu; kwękała stękała ale do dochtorów nie posła jaz było za późno i choroś ją zmietła |
| kwiceć - piszczeć; dziopy przy deptaniu kopy wiscały, kwicały bo if chodocki napastuwały |
| kwitły mu pazdury - miał białe plamiki na paznokciach |
| kwolba - chwalenie się; kwolba, przekwolanka jakif to ni mają gości a temcasem to krakoskie centusie |
| kwolba, przekwolanka - chwalenie się; we wsi dzieci przekwolanka cyje lepse goście nase z dalsa, nase lepse jeno nom zozdroście ,,Jadom goście'' - KDK |
| kyrie elejson - Panie zmiłuj sie; kyrie elejson jakie to dziecko dziś zmolne, pewnie ząbki temu idą |
| labać - pić łapczywie; labies te kokale a potem cie po brzuchu kole |
| labiyda - kobieta często narzekająca, labiedząca; łokropno z nie labiyda, nigdy sie to z nicego nie uciesy, wiecnie zachmurano |
| labiydzić - narzekać; bożeńkać Bozes ta mój Boze, biadolić, jojceć, narzykać |
| ladaco - słabizna; łokropne ladaco i lyków ni mo wykupić za co i nogi powłóćy i w piersiaf ji fucy |
| lafirynda - włóka, baba-leń, miała lewe rence do toboty i jeno po świecie by sie szwendała, tako lafirynda |
| lajbik - kamizelka bez rękawów |
| lampas - lampa; Klękne se dzisiok w polny kaplicy i wypominki łodprawie z lasem za wszystkie sarny ptoki i drzewa świyce po górak zolu lampasy ,,Józkowe wypominki'' WŁD |
| latawica - kobieta lekkich obyczajów; limp, gzijowka, włóka, tłuk |
| laufer - darmozjad; próźniok, łon jeno wiecnie światem i światem, taki laufer z niego |
| lechmon - rozrzutnik, nierób; letkiewic, co zarobi to przegwizdo, łokropny z niego lechmon |
| legnąć - położyć się; tak se jeno legnął na popłudniową drzymotke i juz sie nie łobudziuł, widzioł to świat, jaki zywot marny |
| legućko, legutko - lekko; ledziutko, letko; co se sprzendzie co se utko niechaj bedzie mu Legutko |
| lejcywoda - plotkarz; bojcorz; ty lejcywodo, po chołpach chodziś i bojtki roznosis, pasuje to tak na chłopa! |
| lezysko - 1) legowisko 2) leżenie, leniuchowanie; jo ta wiem ze to wom nie z lezyska ten majątek przysed |
| lico - 1)powierzchnia np.deski 2) policzek; pokiołzła na śklonce (ślizgawicy) i se lico scyrchluła |
| lipo - oko; lipo podbite, bozula na cole i taki poharatany przysed z te wcorańse baciarki |
| liwentorz - inwentarz, spis; Nie łostoł sie nawet i strzępek zopaski co bym mu sie mogła wypłakać a scyrze, a do liwenotrza jeno mi łostały po babce jyj piykne gorące pociyrze ,,Hankorno śpiywka ło łojcowiźnie'' WŁD |
| liznąć - upaść; lizła na młace jako długoi całą se sukienke wybabrała |
| lo - dla; I temu smentek dziwny nie schodzi Panu z lic bo cłowiek lo cłowieka nie znacy dzisiok nic ,,Locego źle - dopiski do kolęd'' KDK |
| loć dupe - 1) zmyślać; dupke jom zaloł ze jez bogaty dziope mu dali a łon był golec 2) beztrosko opowiadać; chłopy sie wiecorami zchodzili do swoka i dupe loli |
| lojty - lanie; wracej sie do chołpy ło ludzki godzinie bo inacy ci łociec lojty sprawi |
| lola - luźna sukienka; a coześ se taką lole ubrała jakbyś w łodmienionem stanie była (w ciąży) |
| luby, luba - kochana, kochany |
| ludzkoś - dobroć, łaskawość; puściuł jem ji tani ( w dzierzawe) bo to gdowa z ćwiorgiem drobiu/dzieci. Trza ludzkoś w syrcu tyz mieć |
| lura - zupa wodnista, coście takie lury ugotuwały ze dno w misce prześwituje |
| luśnia - część do wozu drabiniastego; luśnie to sie za lytre zakładało |
| luto - przykro, smutno; luto sie ji zrobiuło jak Wojtusia do woja zabrali |
| lykasztwo - lekarstwo; dostoł zogranicne lykasztwo i dopiyro mu pumogło |
| lytra - boczna drabiniasta osłona wozu do zwożenia snopów, siana |
| lytrowy wóz - zaprzągnij lytrowy bo ci sie ta lucerna w łosłonki * nie zmieści; *łosłonki - boczne deski na furze |
| lytrzok - wóz drabiniasty do zwożenia snopów, siana; muse se lytrzok porychtuwać bo sie jutro pojedzie na Wierchomnio po siano. Jus na pieprz uskło |
| lyź - iść, leść; nie lyź tam dzie cie nie prosą, miyj swó honor |
| łaba - łapa, ręka, graba, grabula; Łabe to mioł taką kwardą jakby w kamieniołomie robiuł |
| łabe łoblizać - odejść z kwitkiem; Łobiecuwali, łobiecuwali a potem mu dali ale łabe łoblizać |
| łabudać - pałaszować, zjadać łapczywie; Baba Jaga coś na lewo w kozdem kramie zwinie i na słodkiem łabudaniu ji niedziela minie ,,Baba Jaga na łodpuście'' KDK |
| łapsnąć, połapić - złapać; liska kure łapsła ani nie wiedzieć kiedy |
| łapsungiem - chytrze, grabieżczo; dorobiuł sie łapsungiem na ludzki krzywdzie |
| łepem kiwo - głową kiwa; kiwo łepem ale słowa cud boski z niego wydobyć; taki smok łodmieniec |
| ło dupe rozbić - nieważne; ło dupe rozbić motocyk nojwoźniejsce ze chodok cały |
| ło swojem - być na własnym wikcie |
| łobloć - łobróce sie do wos z jarmaku i cosik wom łobleje, (wyjawię) ale to nie bojtka=plotka |
| łoblyc - naciągnąć np. poszwę na pierzynę; jak sie przyniesie poszwy z magla to sie pierzyny łoblece |
| łobocyć sie - okrzepnąć, przyś do siebie |
| łobrok - jedzenie dla konia; jeno nie se nie zaboc worka z łobrokiem |
| łobrócić sie - wstąpić do kogoś po drodze; łobróć sie ta do mnie po kościele to ci cosi łobleje (coś ciekawego, plotkarskiego powiem) |
| łobsrywać - obmawiać; Łon to Bogiem a prowdą nic nie umiy sprawiedliwie powiedzieć, sytkif by jeno łobsrywoł |
| łobstoć sie - ostać się; , Za nojwyzse góry posły stare casy nikto ik nie dojdzie roków nie dogoni łobstała tęsknica i łobstoł sie hankor świyrcki z łoka ciągnie casem licko płoni WDŁ |
| łobstoć sie - ostać się; nić sie nie łobstoło, syćko dziki zruły |
| łobucie - obuwie; downi to sie łobucie dopiyro przed kościołem zakładało, tako była biyda |
| łobucie - obuwie; jeno sie dobrze łobuj bo zwaluł siarcysty mróz |
| łocaty -o dużych oczach; piykno z nie była baba, jak jagoda, łocato, śmigło w pasie, łocy jak dwa habry miała |
| łochędożyć - łochrześcijanić; w przysłem tyźniu kolenda, trza chołpe łochendożyć |
| łochrześcijanić - łokrzesać, łogarnąć z nieładu, brudu Łociec, a pódzze do chołpy sie łokrześcijanić bo ksiądz juz zacoł kolęde z niźniego końca |
| łochurny - opryskliwy, ordynarny; Na wyglond doś, doś jeno barz łochurno, ale tyz to za modu miłości nie zaznało |
| łociapane jabłonie - z których kijem, kamieniami postrącano jabłka |
| łocwi - łatwiej; weź ze se ndziopa noparstek to ci łocwi bedzie przewlykać |
| łod siykiyry - topornie, na ser mater, po łebkach; e, z niego to taki hejnos łod siykiyry a gazdoskif córek sie mu zapiyko |
| łoddali bycka na woge, ale to śmiychu worte jak mało za kilo dają. To ci unijne wyjadace |
| łoddychnąć - odpocząć; ady tak, pokla sie żniwa nie skońcą to wio i wio ni ma kiedy łoddychnąć |
| łodmieniony stan, błogosławiony stan - ciąża; Marcysia z rana wonituje widać w łodmienionem stanie |
| łodpicuwać sie - odstawić się, wystroić się; wyśtrychnąć sie; kiej sed na dziopy to sie tak smok łodpicuwoł zem go za przyjezdnego gościa wzioła |
| łodwidziało mu sie - rozmyślił się; juz miało dońś do kontrachtu ale łonem (im) sie cosi łodwidziało, abo ftosi podkupiul, abo naśpuntuwoł, abo sie same rozmyśluły |
| łofajdany - okichany, obrudzony; krowa go łofajdała jak gnój spod bydła wyrzucoł |
| łofucny - opryskliwy, nieprzystępny; zadem pierze; nasko kocica barz łofucno zaros sycy |
| łoganiać sie - wiązać koniec z końcem; a tak ta sie łoganiom tą renciną jak moge |
| łogarnąć - łokrześcijanić, łochędożyc, łoporządzić; Jeno izbe co z grubsa łogarne to przyde do ciebie |
| łogony - bydło, krowy; wielas ta tyf łogonów mocie? ady ćwioro i cielisie my przysadziuły; wielgie mi gazdy dwa łogony na krzyz i cap a nosą sie jak jakie dziedzice |
| łochajtnąć sie - ożenić się, wydać sie; planują sie łochajtnonć zaroz jak Jasiu z woja wyjdzie |
| łojce - ojcowie, rodzice; Ale łojce te cęś Bronka, jak jom Stela sie w koronkaf nie nado sprzepisują, sprzekładają Bronka z nicem wysiudają ,,Poprzez la zarośla'' KDK |
| łokopiasto - pełno ponad brzegi; w kosyku jesce próźno a bedzie łokopiasto bo ksiądz Siwadło dokormioł niejedno głodne gniozdo ,,Jagulina..'' KDK |
| łokot - snop słomy przewiązany powrósłem cięty w sieczkarni na sieczkę lub używany do wypchania sienników kiedy nie było materaców |
| łokropicnie - bardzo; Wojtuś sie łokropicnie som przy snopkaf łorobiuł bo łojca brakło |
| łokropicny - wielki; wielgachny, na pocud wielki, wielki ze sie w pale nie mieści |
| łokrześcijanić - doporowadzić do porządku; mom iś do dochtora to sie muse trosusie łochrześcijanić |
| łoktusa - parciana płachta na liście, koniczynę, siano zarzucana jako tobół na plecy Hankoru cało łoktusa bo Jasiek w rekruty ruso halnioka na wiyrchak granie i pastyrek łozywanie ,,Prymista'' WŁD |
| łomasta - omasta, tłuszcz; na wiecerzą pojodało sie mascone zimiocki ze skwarckami na przychlipke z kwaśnem mlykiem |
| łomnica - nałamane gałęzie; przesed halniok i sendy szanty narobiuł, łomnice narozrucoł |
| łonycki - onuce; flanelowemi łonyckami to sie łokrącało nogi w zimie bo śkarpytek nie było |
| łonycki - onuce; przy śparchycie bez noc podsychały z flanelowe łonycki |
| łoński rok - ubiegły rok; dom ci jesce w słoicusiu łońskorocnyf śliw na piyrogi |
| łońskorocni - zeszłoroczny ''Słysycie ta modrzewie jak Jon za pugiem chyrli łowiesek planujęcy na łońskorocni ściyrni ,,Spinacka'' KDK |
| łopatruwać - badawczo dotykać; znachor mu noge połapatruwoł, doł w dyscułki (usztywnił) kozoł łokładać żywokostem i powiedzioł ze sie samo wygoi |
| łopołka - wypleciony z korzeni gospodarczy pojemnik w kształcie wanienki; udeptej liści z jaty do łopołki |
| łoprosić sie - mieć młode prosiaki; maciora sie barz pokłado, pewnie sie bedzie prosić |
| łopuckać - obstukać; łopuckej se jojecko to ci sie bedzie łocwi łobiyrało |
| łosłonki - boczne deski na furze; naładuwoł gnoja powyzy łosłonek i koń biydok ni móg uciągnąć |
| łośnik - narzędzie do ręcznego strugania drzewa; pomne se dziadka jak siaduwoł na uborze na ,,dziadzie'' i łośnikiem cosi strugoł |
| łotupa - coś strasznego, wstręt; na łotupe drogie te lyki; łotupa mie bierze jak ze pomyśle ze mom rycynus zażyć łotupnik, łotupnica - człowiek o wrednym charakterze, łotupniki, przeklentniki a nie ludzie |
| łowce sie bagnią - kocą na wiosnę, mają młode |
| łój - prostak, ordynus; Kawoł łoja z tego Mancynego zięcia a pana by rznął; cep, ciul |
| łypkać - spoglądać; bluskać; Baba Jaga choć nie hipko raźnem okiem wkoło łypko dwa gornusie dziś zebrała grosiwa z tego gornuś na msze dała Poprzez lat zarośla - KDK |
| łupić sie - bardzo głośno płakać; łupiś sie jakby skóre ś ciebie darli a tu ci sie nic nie wodzi (nic nie dzieje), drzyć sie |
| łupy - obierki z ziemniaków; |
| łyskać - smagać; wyłyskoł chodoka bicem bo mu droźniuł konia |
| łysko sie - błyska się; rany boscy jak sie łysko, jaz sie widniućko robi |
| macać - dotykać, łopatruwa, wyskoc na kurnik i pomacej kury wielaz ta jojek bedzie na jutro |
| machenrzyna - wysuszony, nadmuchany pęcherz zwierzęcy używany np. na salseson stras kota machenrzynom jo sie i tak nie boje |
| maciek - brzuch; bańdzioch, dodo, cerewo, brzusysko; maciek mu zrós widać ze mu baby podchlybiały |
| macierzyzna - pole odziedziczone po matce; ojcowizna - pole odziedziczone po ojcu |
| mackać - dotykać; macko sie po brzuchu pewnie mo chroboki |
| mać -matka; a twoja mać doma cy zaś sie dziesi powlekła |
| mało ciepły - ledwo zywy łod roboty; przysła z pola mało ciepło, tako była łorobiono |
| mało sie nie pokichoł, mało sie posroł - z ogromnym zawzięciem |
| mamin, maminy - pozostający własnością lub przynależny matce; przywdziołam se mamin serdok i mamino łobucie bo moje juz na mnie przyciasnawe |
| mamławy - powolny, rozlazły; niby z jedne matki ale jeden jak zywe śrybro a drugi mamławy |
| mamrać - 1) mamrotać 2) narzekać że coś się musi zrobić; pomamroł, pomamroł ale mi koniec końcem konia pożycuł |
| mamuna - 1) strach; A tu jęły sie mamuny chłopa bałamucić Ni mu śpiywać, ni mu świsceć, bałamuty nucić ''Światło'' KDK 2) urągliwie o kobiecie; Weź i zrozum, ty mamunie jesce dali środki z unie Jo by ji dała za to złorzycenie, środki? Ale na przecyscenie ,,Agitka'' KDK - J |
| manele - rzeczy; miała tyf maneli, kopów bądź ile a i tak wiecnie śklamrzała ze sie ni mo w co ubrać |
| masne - tłuste; W imie Ojca, Syna, Ducha kluski wielgie, masne jeno kańsie dzieś nad ranem dopiyro dziś zasne ,,Swok i gołembie'' KDK |
| maślić sie - długo z cicha płakać; kapić sie, piceć sie, chuzić sie; przestoń sie maślić bo ni mos ło co, nićci sie nie wodzi, jagze pódzies do szkoły taki spuchlocek |
| maśnicka - drewniane naczynie/urządzenie do robienia masła |
| matace - ciemniaki; zacofańce; kora bosko z takiemi matacami w jedny chołpie siedzieć, mozno świra dostać |
| menkolić - męczyć, prosić; ale ś ciebie menkol, menkolis i menkolis mie ło piniondze a wiys dobrze ze posło na asekuracyjo |
| miałcenie - miaukot - miauczenie |
| miarkuwać - 1) odmierzać, 2) zorientować sie; nim sie zmiarkuwoł ze go kcą łokraś to juz było po ptokaf (było za późno) |
| mieć boja - bać się, mieć stracha, mieć pietra |
| mieć boja - mieć strach, mieć pietra; ale mioł boja przed wojem (wojskiem), udawoł ze mo platfus zeby sie wymigać |
| mientolić - miętosić; stoł przed kramem mientoluł stówke w ręce i nie wiedzioł co wybrać |
| miereńdzać - przeżuwać (o krowie); Przysła baba do księdza i bojtki miereńdzo Fto z kiem sypio, fto z kiem pije, fto z kiem kiedy za co zyje KDK - J |
| mietać - poronić; sfokowo barz stropiono bo krowa mietała a tak se rachuwali ze se cielisie przysadzą |
| migać - szybko jeść; migoł te piyrogi, Bogu nie wymowno, jaz mu sie usy trzęsły |
| miglance - huncfoty, milusińscy, miglanc - lizus, cwaniak, lis, |
| miśkuwać - kastrować;Prosięta łokropnie kwicałay jak przysed miśkorz if miśkuwać |
| miyrwa - 1) mierwa; pozazgrabuj miyrwe na pszenicnisku bo skoda kozdeo kłusia 2) ale mos miyrwe na głowie, weź se sie i przygrabnij (przyces) |
| młaka, młacurka - błoto, podmokły teren; Dziadek sprzedoł Młaki pod rozlewnie |
| młódź - młodzi ludzie, młode pokolenie; ta dzisiejso młódż to sie na kopyrtki świata prowadzi |
| mocka - młocka; trza iś napytać chłopów do mocki |
| mocki - resztki płynu pozostawiane w kubkach; wycmoktać mi do końca, nie łostawiać mi mocków bo gornusiaf |
| modzi - młodzi, skrótowo para młodych nowożeńców |
| moja, mój, twoja, twój - żona, moja baba,mąż, mój chłop |
| mojkuwać - młynkować, oczyścić z plew; w tamtem tyźniu my młócili a dzisiok mójkujemy, ,,niwa nie zżęta, mąka nie zmełta..'' |
| mojno, mojnek - młyn, młynek; jak jem jechoł do mojna, upadla mi do wody dusa moja (śpiywka) |
| mokrzutki, mokrzusieńki -mokry; Wojtek był po ty polce mokrzusieńki, sie widziało ze duse ze siebie wytońcy |
| mokwa - dżydżysta pogoda; coś mokrego; łobuj se kanadyjki bo mokwa pod nogami |
| moncić - kręcić; monci mi sie w głowie jakby zginiono godzina na mnie przysła, a moze to jeno uroki, wołej ta babke niek mi if łodcyni |
| mordowisko - ból żołądka; pojod śliw popiuł mlykiem i teroz sie dziwi ze mo mordowisko |
| morzy mie - spać mi sie kce; nie wyspoł jem sie bo dysc po dachu dudniuł i teroz mie morzy |
| motowidło - prosty przyrząd z trzech patykówdo nawijania, prostowania wełnianych nici |
| mozez mi skocyć - nic mi nie zrobisz, nie boję się |
| mozez mi skocyć - nic sobie z ciebie nie robię |
| mór - pomór; jak przysed mór na kury to mi wszystkie kokosie ( kokoszki) pozdychały |
| mrygi - urągliwie o owcach; te dziadkowe mrygi to nic jeno w skode i w skode braciskowi uciekały |
| mućkać - całować; mućnij krzesnego w ręke to cie jakiem grosem na łodpust podrzuci; Mućnij w ręke, dej mi dziubka to cie wezne dziś do złóbka Tam w jasołkaf Boze Dziecie Nojwoźniejsy król na świecie Jagulina - KDK |
| mulić - jeść powoli - mioł pochowane w sianie łod świąt pozołdy i se pokryjomu muluł |
| murcki - zabawa w murcki; trza łosmolić talyrz i kozać sie w ciemno muskać palcami po gembie |
| mydło, powidło, motowidło i latarnia - przed wojnom w sklepie to u żyda wszystko kupiuł; mydło, powidło i latarnie |
| mytka - szmatka do mycia naczyń; Dziesi mi sie mytka zachamenciuła, moze jes w pomyjaf |
| na glanc - na połysk; pucuwali bratu buty na glanc jak chodziuł na panny |
| na gwołt - pośpiech; dziaduwoł sie dziaduwoł a potem dopiyro na gwołt sie do pociągu zbiyroł. Gwołtu, ludzie dejcie mi pokój bo mi głowa łod wos łoblezie |
| na jedny nodze - szybko, migiem; scoc, łobledź na rynek po chlyb na jedny nodze |
| na klynckaf - na klęczkach; Zelkowa córka na klynckaf koło piwnickiego kościoła chodziuła, tak Bogu dziękuwała za powrót do Polski ze Sybiru |
| na kopyrtki - nówić przewrotnie;godać na kopyrtki świata, |
| na obyrtke - wokół; łobrombij ten pokrowiec na łobyrtke zeby sie nie szczempiuł |
| na piechty - pieszo; przódy to ludzie nawet do Starego Miasta na jarmak chodzili na piechty |
| na pocud - ładnie, pięknie; śliwy tego roku łobrodziuły na pocud ale łońskiego roku to brakło nawet na lykasztwo |
| na pocud świata - niezwykle przewrotny; e, łon wiecnie godo na pocud świata |
| na prędkości - na pierwszy rzut oka; na prędkości to łona do nase Jagniysie podobno |
| na przednowiu - na przednówku; babcia łopowiadali ze na przednowiu to sie nieroz lebiode jodało |
| na ser mater - byle jak, nieudolnie; udawoł fachmana(fachowca) a zrobiuł na ser mater |
| na wiwat -do pełna; załaduwane mom na wiwat tak ze sie nawet ździebołko nie zmieści |
| na zicher - na sto procent, na pewno; Mozez mi wierzyć, jak zicher to zicher |
| nachapać sie - nachapoł sie co lepsiejsyf kanapek ze szynkom a te gorse łostawiuł |
| nadać sie - przypaś do gustu; Ale łojce te cęś Bronka jak jom Stela sie w koronkaf nie nado sprzepisują, sprzekładają Bronka z nicem wysiudają ,,Poprzez lat zarośla'' KDK |
| nakorpane - naubierane jedno na drugie; przysła tako nakorpano ,,na cybulke '' jak to teroz godają |
| nalabany - wypity; przysed dziesi nad ranem taki nalabany, a Marcysia mu jesce rano buty pucuwała, świat nie widzioł takie miłości, takiego zaćmienio |
| nałabudać - nakraść, obłowić się; jeździul po wojnie siabry i sie cejcości nałabudoł |
| napiyrać sie - domagać się; telo mi sie napiyroł, telo mi głowe susył jaz jem dała na tego laptopa |
| naproscać - prostować; skuśkali mi grabie na pożyckaf i ni ma pana zeby if ponaproscać |
| naprzykrzać sie - być namolnym, prosić; telo sie łojcom naprzykrzoł jaz mu pozwolili iś dali do szkół |
| napytać - nająć do pracy; mama posły między chołpy napytać do mocki (omłoty) |
| narznąć drewna - pociąć na kawałki na srogach; narznął sie w tem tyźniu drewna i rence mu ciyrpną |
| nasadzić kwoke - posadzić kwoke na jajkach; |
| naskie - nasze; kup mi ta naską gazyte (,,Znad Popradu'') jak bedzies na rynku |
| nastać - przybyć; łodkla (od kiedy) nastoł dochtór Zeszutek to juz ludziom łocwi było poratunku sukać |
| nastrosyć - podnieść, poruszać siano lub słomę np. w sienniku żeby wyglądało więcej |
| naści ze ty piłokrefcu - a masz ci ty niecnoto |
| natrząś - otrząsnąć; w nocy był wiater jak skurcy byk, pewnie natrząs śliw, idź ta pozbiyrej do łopołki |
| nawdzioć - nałożyć, naciągnąć, ubrać; nawdziyj ze co na siebie cornego bo teros jesce post |
| nawrócić - tu: zacząć; na Jana skońcył pięć roków i nawróciuło mu sie na szósty |
| nazganiać - spędzać; nazganiała grosa z poruf zesonów i wreście nową chołpecke postawili bo starą grzyb zjod |
| nazod, na łodwider - pojechoł piyrsem (pociągiem) do starego miasta ale zarosicuś na łodwider sie wracoł |
| nędzić - napiyrać sie, naprzykrzać sie; telo go nędziuł jaz mu pożycył te stówke |
| ni ma zmiłuj sie - nie ma odwołania; rozfurkali piniondze na beśtefranty i teroz ni ma zmiłuj sie |
| nieboscka - niebożycka, osoba już nie żyjąca; Babka niebożycka to barz po bożemu dzieci chowała(wychowywała) |
| niedowarzony - 1) niedogotowany 2) nieswój; pokrącoł sie po chołpie taki niedowarzony |
| niepeć - niebezpieczeństwo,zagrozenie, łotupa . ludzie widzą diaboł niepeć, krzyzem świentem sie zegnają przepędź Boze diabła przepędź, do klośtoru diabła gnają - Diaboł na jarmaku KDK |
| niepogodany - małomówny; adyć nie wiem cy sie stydzi cy tyz taki z charakteru niepogodany |
| nieusłuchnioncy - nieposłuszny; łojców słucho ale do babki barz nieusłuchnioncy widać sie je nie boi |
| niewiada - nie wiadomo; juz telo razy strasyli ze bedzie koniec świata a tu dali niewiada |
| nioska - kura, która znosi jajka; myślala ze sie udowi z zolu, liska ji sytkie nioski wybrała |
| niuchać - węszyć, śniuchtać, węsić; Jag zeście nie widziały to wom dziadówka po gorckach śniuchtała |
| nojpiyrwy - najpierw; nojpiyrwy hoj, a potem joj = wydawać, używać bez opamiętania |
| noziory - podglądanie, tropienie; domyślała sie mioł kochanke to popłakuwała i chodziuła za niem w noziory |
| nynać - spać; A łono jakby wiedziało, ze dziadek mu nierod Nie płace, nie wiscy, udaje ze nyno łodceko, łodlezy, jaz dziod jod, nie pojod zakla matka wróci głodzik swój przetrzymo ,,Poprzez lat zarośla'' KDK |
| nyny - pójść spać; pociyrz i nyny; nic jeno by nynusioł dobrze jod i książki cytoł |
| od pucu - na niby, dla fasonu; tak łod pucu go zaprosili ale co do interesów z niem to sie furt waruwali bo kozdy wiedzioł ze to zwijac (krętacz) |
| od pucu - tak na niby; od pucu mućnął teścia w renke ale w duchu wiedzioł ze łon tego nie wort, ze tego nie worce |
| odpicuwać sie - odstawić sie, wypindrzyć sie |
| odśtrychnąć sie - zrobić się na eleganta |
| ofajdany - obrudzony łajnem, łokichany |
| oprosić sie - maciora sie w nocy oprosiuła i jaze dziesięcioro prosiąt miała |
| packać - pomaźlikoł, popackoł i godo ze łomaluwane. Ło du... rozbić taką robote |
| padół - zopadlisko; na tem łez padole to mi juz do cudności przychodzi |
| pagorek - pagórek, góra; Pagorek - nazwa geograficzna; Stryki mieli pole na Pagorku; Łoni z cicha po Kicarzy, po pagorkaf i dolinkaf krowy pasą, pasą myśli po wertepaf i spominkaf ...,,Poprzez lat zarośla'' KDK |
| paka - więzienie; karcyrz, ciupa, krotki |
| pancia - paniusia; Dwa miesionce w Krakowie posłuzuła i juz łokropno pancia, juz sie po nasemu z niom nie zgodo |
| panic - młodzieniec z lepszego rodu; zniewoluł ją panic i tak sie niescęsno sama morduwała z dzieckiem |
| pańsko równio - cmentarz; smentorz, |
| papa -twarz, buzia; japa, papula, papaja, morda, gemba, kufa, cyferblot - jak godos papom to nie pokazuj łapom |
| papać - jeść (urągliwie); popapoł, zakurzuł, potem sie żdrzymnął, taki to pozyje |
| papu - jedzenie dla dziecka; papu jesce sicia =jedzenie jeszcze gorące |
| papusiać - jeść; papusiej, papusiej (do dziecka) = jedz, jedz |
| paputki - pantofelki, tuptusie, papućki, papucie |
| pasienie - wypas; moja mamusia za pasieniem niejeden sweder upletła |
| paści - sidła; dziadek zakładoł w kumorze paści na scury bo by mu furt sadło zezarły |
| paśno krowa - żerna, zyrno, Nie to zebem wom śkluł* ale to barz zyrne bydle nie pozałujecie jak kupicie *schlebiał, zachwalał |
| pater noster - kara, skarcenie; rób tak dali rób to łociec ci dobry pater noster wycyto |
| patrzcie go, patrzojcie go - no no widzicie go jaki ważny; potrzojcie go jaki wozny a mamine mlyko mo na wargaf |
| patycki - zapałki; Stefcia po ty chorości to mo nózki jak patycki, tak babine zmietło. Moze sie ta jako łobocy. |
| patyka - cienki wiotki kij; weź patyke i pozganiej kury z łogródka bo mi grzondki rozharnasą |
| pawąz - pawąż, drąg, dociskany powrozem z przodu i z tyłu fury, którym się zabezpieczało snopy, siano, liście przed wysypaniem się z drabiniastego wozu; Przy trzeciej kopie siana było już pod pawęż, więc przywiązali go grubym powrozem i ruszyli w dół. Skarby w Kicarzy - Lipcowy jarmak ML |
| pazdrawica - niebezpieczna, drapieżna baba;miej sie na baczności = waruj sie sie het bo to tako pazdrawica, jesce ci gembe pazdurami łobedrze |
| pazdury - paznokcie, Buty nie są za małe jeno połobcinej se u nóg pazdury... |
| pazucha - zanadrze, wstużyć za pazuche, wsadzić pod pazuche |
| pica - płaksa, płakula, beksa; picys sie i picys a żywcem ni mos ło co |
| pipicyć - 1) smażyć 2) spipicyć - zepsuć robotę |
| picyć sie - płakać; beceć, maślić sie, ślimacyć sie, chlipkać, boruceć, rewać ,(głośno płakać) pica - płaksa, beksa, również wulgarnie o dziewczynie |
| pieńkać - ledwo oddychać; ciotka juz ledwo pieńko, juz je widać niedługo |
| pierdzioch - stary chłop (urągliwie); stary pierdzioch a sie za dziopami łobziyro (ogląda) |
| piernąć - puścić bąka, sfulić sie, zebździć sie; ale ftosi piernął złotwiyrejcie łokna |
| piernik - stary mężczyzna; piernik stary a za dziopami mu łocka lotają |
| pieronica - bardzo dzielna baba; ta pieronica to nawet furmanić potrafiuła jak chłopa braklo |
| Pieter, Pietro - Piotr; Świenty Pieter w niebie trzepie pierzyniska pierzyna mu pękła sypią sie piórzyska ,,Dwa janiołki'' - N |
| piętro, pięterko - strych, stryszek; zruć ta pore łokotów z pięterka na siecke (sieczkę) |
| piko mie do serca pik pik, a potem zaś bum bum - kłuje mnie do serca... pikło mie - miałam złe przeczucie |
| pilić - ponaglać, być namolnym; przestoń mie telo pilić, zrobie kiej bede mioł cas |
| piłuwać - 1) piłować 2) przynaglać; ale piłujes, ale sygnujes jaz mi sie ręce trzęsą |
| pindolenie - gra na fortepianie; przykrenć to pindolenie bo mie poza usy kole (Mat-Mat) |
| pindrzyć sie - stroić sie; sła na łodpust tako wypindrzono, wycesano na kapuste, widać ze chodocki temu w głowie |
| piscołki - chude nogi; po ty chorości to Hanka mo nogi jak piscołecki |
| piskać - grać na piscołce; skręciuł se z wiyrzby piskadło i nić sie niem nie spumoze, jeno by piskoł i piskoł |
| piuniać - długo spać; a pokla ta bedzie tego piunianio, wstawać i trza co kolnąć (zrobić) |
| piwnica - domek w brzegu; modzi po ślubie łobrychtuwali se piwnice i tam, na ty piwnicce bez pore roków siedzieli pokla se swojego nie postawili |
| plac - miejsce przed domem, pod budowę etc. Na pobarańskif placaf to sie Staski* (Staszkowie) pobududuwały. Postawiuły chołpe z ganeckiem, kumorom i sieniom |
| pnioki, krzoki i ptoki - tubylcy z dziada, osiedli przybysze (krzoki) i ci przelotni (ptoki) |
| bek - beczenie; Franuś swoją łowiecke to po beku poznoł kiej mu dziadek kcioł ją przehandluwać |
| po niewcasie - za późno; modle sie do Boga, modle po niewcasie |
| po próźnicy - na darmo; po próźnicy łobjeździuł na jarmak bo cycoków nie było |
| po zbóju - wielki, po byku, wielicny; Zjod takiego placka po zbóju ze sie potem rusać ni móg |
| pociązkać - zważyć na wyczucie w ręce; pociązkej i zgannij (zgadnij) kielaz to moze wozyć |
| pociyrz - lędźwie, krzyż; cosi mie poszczkło w pociyrzu ( w krzyzu), byście mie ta natarli jakiem rozgrzywajłem |
| pociyrze - zapowiedzi; pośli do księdza na pociyrze |
| pockać - poczekać; pockej pockej powiem mamie, ześ potargoł portki na mnie (śpiewka) |
| poczciorz - listonosz; woda jesce brudno, baby wciąz cejkają idzie poczciorz z dołu, psy go łobwiyscają telegramy, liściwo, ze juz jutro goście suście baby a maglujcie wyśtywnioną pościyl ,,Poprzez lat zarośla'' KDK |
| poćwiórny - poczwórny; kupili za stówke a przedali z poćwiórnem zyskiem |
| podany na - podobny do; piyrse wnuce podane na babke niebożycke a drugie wiwon jak dziadek |
| podkiyrzony - podpity; przysed ze zabawy podkirzony ale grandy w chołpie nie robiuł |
| podkładać pod blache - dołożyć drew do pieca; kuknij ta pod blache (pod śparchyt) cy nie trza podłozyć |
| podkłodek - jajko zostawione na gnieździe jako zachęta dla kur do znoszenia następnych |
| podle - obok, według; podle tego co dziadek godoł to w Potoku wiecnie strasyło |
| podłaźnicka - bogatse gazdy to ubiyrali drzewko (choinkę) ale u biydoków to jeno podłaźnicka u powały wisiała, taki cub z jedlicki abo mały smrecuś |
| podłokaje - ciemne krążki pod oczyma Widać, ze ją ciotka (miesiącka) męcy bo mo podłokaje |
| podołek, na podołku - na kolanach; usipiała dziecko na podołku bo kołyski ni miała; za grobanie doł ji grusek do podołka (do fartuszka) a łobiecuwoł piniondze. |
| podrostek - 1.podchowany prosiak 2. Kilkunastoletni chłopiec |
| pogłosce - pogłaszcze ,,spoźre jak sie chmury wpletom w konory i po gembie mie pogłosce buk stary ,,Zielonej łaski pełne'' WŁD |
| pojdka chleba - mała pajda, kawałek chleba; pojtka chlebusia, do manierki kawy i ło tem.... pojechoł do lassa |
| pokój - spokój; dejze temu kytusiowi pokój, poklaz bedzies do niego zygoł, jesce cie podropie |
| pokrącać sie - kręcić się, nie wiedzieć co ze sobą zrobić; pokrącała sie koło kupna nowego serdoka ale koniec końcem dała se pokój |
| pokrowiec - chodniki na podłogę z ciętych na paski szmat, starej odzieży, robione na warsztacie tkackim przez knapa. Miękknie na tyle, że można je było prać Krzasła, stołki na ubore, pokrowce na płoty Cheba spać sie dziś nie pódzie bo telo roboty ,,Jadą goście'' KDK |
| pokulując - kusztykając; pokulując na skrzypeckak, grajęcy posed na góry bez świyrkowe młodniki teroz kiej sie wiecorami zmiyrkać zacyno po wiyrchak słyse granie ,,Prymista'' WŁD |
| polatuwać - wolno padać; polatuje śniyzek, płotek po płatecku suko Wojtuś w kumorze łońskorocnyf *sonecków *zeszłorocznych ,,Śniyzek'' KDK |
| poluwać sie - Jagoda sie poluje, niek złostanie w stajni, jak przyzenies bydło to pódzies z niom do bycka |
| połapić - złapać; Połapiuł jak diaboł święconą duse |
| pomału - powoli; świyć miesioncku pomalutku ale wiydz komu...(śpiewka) |
| pomascone - oblane tłuszczem; Nie bede ci zimioków maścić bo dzisiok Wielgi Piontek |
| pomiatała - krowa pomiatała = straciła, poroniła cielątko |
| pomodlij sie - pomódl się; pomodlij sie do św.Antoniego a ni ma siuły cobyś nie naloz |
| poperecnie - przewrotnie, dziwacznie; łokropnie poperecnie se te izbe ustroili, ale młodzi jak to młodzi. A i casy takie poperecne nastały. Wkoło same przebiyrańce. |
| popijocha - popijanie, pijatyka |
| popuckać - postukać; popuckej sie po głowie, takie beryse (głupoty) łopowiados |
| popuścić - pofolgować; taki ło nio zozdrosny ze na krok je nie popuści-taki o nią zazdrosny, że na krok od niej nie odstąpi |
| popyrtany - narwany, niepoważny E, z niem ni ma co zacynać, to taki popyrtaniec |
| porny - pikantny, szczypiący; A i mie pornego syrka zarojuła sie kwatyrka KDK - J |
| porozwłócyć - porozwlekać; wiater szanty narobiuł porozwłócuł siano po łogrodzie |
| posiadane - spierzchłe; takie biyda miało sposiadane rence bo w chołpie zimnica i ciepłe wody nie było |
| posiadane ręce - spierzchłe; wyciyrej prędko ręce bo ci posiadają na mrozie |
| posioć - 1) posiać 2) zgubić; dziesi mi sie ta beretka z angory posioła, nie widzieliści ta? |
| poskrubek - placek z resztek ciasta wyskrobanego ze ścianek dzieży |
| posny, pośniutki - postny, jałowy np.chleb; jak była biyda to i posny chlebuś był za mecyje |
| postawić - zbudować dom; postawiuły sie na placu ponizy piwnice |
| pościółka - suche liście lub cetyna które się słało (ścieluło) pod krowy |
| pośledni - gorszej jakości; Hej, doł mi ale pośledniego jarcu z łostatniego mujkuwanio (przesiewu) |
| potla dotla - potąd dotąd; potla dotla tak busuwoł, wpod do karcmy z chłopstwem przepiuł jaz mu ftosi wytusuwoł kartke z diabłem i przylepiuł ,,Diaboł na jarmaku'' - N |
| potyrkuwać - pobrzękiwać; Jak te panie, te lisy, co w śklonkach rurecki potyrkują lo fasonu przez mosty, mosteck ,,Poprzez lat zarośla'' KDK |
| pozbijać palce - poobijać palce u nóg; jak była biyda to dzieciska chodziuły bosso i miały wiecnie pozbijane palce |
| pozbijać palce - poobijać; z biydy trza było chodzić bosso i se cłowiek do krwie palce pozbijoł |
| pozganiać - pozganiej bydło do kupy niek sie w jedności pasie bo ci jesce do skody ftóre pódzie; Pozganiej te hołote bo barz dokazują a tu dziadek taki chory; Wikta, pozganiej se kokoski z łogródka bo ci furt grzondki rozdropią |
| poziyrać - pilnować, spoglądać; poźryj mi ta na dziecko zakla se do sklepu łoblece |
| pozołdy - pochowane smaczne jedzenie; babka trzymała słowane poncki w miednicy pod pościelą na pozopustne pojodanie. Ciotka Maryśka to pono tyz była tako pozołdziora po babce |
| prać śniegiem - 1) padać, walić dużymi płatami; prało śniegiem w łocy, iś sie nie dało prać zadem - kopać, stawiać opór, złościć się; kobuła prała zadem, nie kciała ciągnąć fury do góry węwozem; Przysed pijany i baba prała zadem na niego |
| prasnąć - uderzyć, rzucić; piyrzgnąć; prasnął go w gembe mało mu łoka nie wybiuł; prasnął stóweckom ło podłoge i godo zezryjcie se bo wiedzioł ze sie mu wiency nolezy |
| prawuwać - procesować, włócyć po sądaf; Nie bede sie z wami ło byle szczempek prawuwać |
| prochanić - niszczyć, flurać; kościelne ubranie tak na codzień prochanić, bój sie Boga |
| przeciwić sie - mieć uprzedzenie, wstręt; Fto sie nie przeciwi łupie ten mo pełno w d.... (porzekadło) |
| przeciwić sie - sprzeciwiać się; a nie przeciw sie temu bo to jesce mode i głupie; Fto sie nie przeciwi łupie ten mo pełno w dupie - (porzekadło) |
| przeklętnik - łon to co drugie słowo ka, jakby przeklętnik godać nie umioł |
| przekopyrtnąć - wywrócić, przekoziołkować; przez całą uboc sie przekopyrtoł ale sie mu nic nie stałojeno mu sie pu dnia w głowie monciuło |
| przekorbacyć, przełodzioć korbacem (korbaczem) |
| przekwiyrny - grymaśny, zbukany; Nie wiedzieć co mu dać taki sie zrobiuł przekfiyrny, bele cego sie nie chyci tak go ta Marysia zbukała. Kucharka z nie ze świat nie widzioł. Nie darmo godają ze bez zołądek do serca |
| przełodzioć - uderzyć; idzie lis koło drógi, ni mo ręki ani nogi, kogo pytkiem* przełodzieje ten sie ani nie spodzieje (zabawa dziecięca) *kawałkiem, kija etc. |
| przemowiać sie - dogadywać sie, kłócić sie; dalibyście pokój sie ta ło byle frasa przemowiocie |
| przemowiać sie - sprzeczać się; słuchej starsego, nie przemowiej sie ze mnom |
| przepatrowiny - przeglądanie; cos sie błąkos po tem lesie? Dyć przepatruje za brzozą z chubą łod południa. ,,Dolina Poprodu'' rychtuje sie na ,,Przepatrowiny''(konkurs) |
| przesiukać - przetrwonić; przesiukoł piniondze na beśtefranty (na byle co) |
| przespanka - panna z nieślubnym dzieckiem; łozeniuł sie z przespankom, łona miała jedno swoje a potem mieli spólne dziatwy cosi ze sześcioro |
| przewdziata - przebranie; idź sie wykąp do Poprodu po mocce* a tu mos cystą przewdziate. * po młocce, po omłotach |
| przewiady - przeszpiegi; posłali chodoka na przewiady coby sie dowiedzieć jakie goście do nich przyjechały |
| przewoźne piwo - ktoś ruchliwy; ale ś ciebie przewoźne piwo nic nie posiedzis w jednem miejscu |
| przewzięła sie - przemogła się, przełamała się; przewzięła sie i postawiuła na swojem. Wydała sie za Wojtka choć ji łojce za niego wyńś zaposprzycali |
| przeziyrotko - lusterko; dziadek sie w chołpinie do przeziyrotka na łoknie goluł |
| przeźreć - przejrzeć; widziała sie mu świento dopiyro jak pore roków z nią pozył to przeźroł na łocy co to za ciort w tem siedzioł |
| przodek - przód; zadek - tył; dej kurcenta w pukoskach na przodek a prosiontko na zadek |
| przódy - downi; przódy to sie modzi nie z miłości ale z rozsądku i lo majątku zenili |
| przychlipka - popijanie do posiłku; ale bywają tyz ludzie samotne co to we wiliją łez na przychlipke mają; nowe zimiocki i kwaśne mlyko na przychlipke, to jes jodło! |
| przyciapać - przyczłapać; ledwo przyciapoł do doktora taki był słabiućki |
| przyciągnąć na gembusi - przymarnieć na twarzy; przyciągło go na gembusi ze zgryzoty za narzeconom |
| przycynić - dołożyć; babko przycyńcie mi troche cyru bo barz sie wom dziś udoł |
| przyduć - przywiać; zajęcały skrzypecki cardasem co go z kośby po madziarski stronie przyduł wiater - Prymista'' WŁD |
| przyfasuwać - tu: uderzyć; przyfasuwoł, przyfastryguwoł mu w papule jakby sie nie dało po dobroci dogodać. Styd i hańba. |
| przygródzo - przegroda; w kozdy piwnicy mieli my przygródzo z descek na zimioki |
| przyklajstruwać - przykleić; poszczykło go w krzyzach i Hancia mu przyklajstruwała kapsi plaster |
| przykrasić -polać tłuszczem; przyłomaścić np. topionom słoninkom |
| przykrywka - wpuszczana pokrywka wielkości garnuszka, wpuszczana do bańki/puszki z uszkiem po środku, służyła jako garnuszek |
| przykurzyć komuś- przyfasuwać w papule, przyfastryguwać w gembe |
| przykurzyć w papule - uderzyć w twarz; przyfasuwać |
| przymierzejęcy - porównując; śmierdzioł jak nie przymierzajęcy tchórz |
| przypowiytki - anegdotki; przódy , downi jak nie było telewizora to hołota se róźne przypowiytki łopowiadały |
| przyrychtuwane - przygotowane; sytko było na wesele przyrychtuwane; świnia zabito, jojek w soli naskladane a panu modemu siajba łodbiula i posed w świat, pewnie mu Hameryka zapochniała |
| przyrypać cosik - przynieść coś; przyrypoł som jeden worek zimioków na plecaf |
| przysła kryska na matyska - powiedzenie; trafiuła kosa na kamień, |
| przytarabanić - przytargać, przywlyc cosi cięzkiego; wtarabaniuł sie do izby na cyste podłogi |
| psionkreć twoja jedna - przekleństwo; ady posiedź ze na dupie i nie bździongej sie tyle. Takie ś ciebie , psionkreć jedna, przewoźne piwo |
| psiorka - trawa rosnąca na górskich łąkach, psia trawka; Póde na góry jesieniom w psiorki złotości ej, póde pokla nie stryce swoje tęskności ,,Póde na góry'' WŁD |
| psiorki - byle jakie jabka zwykle z nieszczepionej jabłoni; hej doł mi ale same psiorki, takie ze gembom skronco |
| pśkać - kichać, łobśkany - opryskany, zasmarkany; pśkoł, kichoł sytkif pozarozoł |
| ptok by sie nade mnom rozpłakoł - westchnienie |
| pucnąć - lekko uderzyć łopuckej se drobno jojecko o jojecko to ci sie lekcy ołupi |
| pucnąć - stuknąć; pucnij ze sie w coło, to je przecie niemoźliwe |
| pucówka - lanie; lojty, rzniętka, cesanie, bitka, pranie, kosiarunek, |
| pucyć - przyciskać; przypucyli chodoka do dźwi bo se nie doł inacy zaszczyku zrobić; pucuło mie do śmiychu alem sie ta jakosi powszczymoł. Kciało mie rozpucyć na to jego godanie |
| pucyć sie - napinać się i postękiwać; cosi to dziecko niewyraźne tak sie pucy i pokwękuje |
| pudema hajci, pudema lalów - do dziecka; pudema na chołpy = w odwiedziny |
| pukwa, dorka - leniwa gruba baba; siedzi tako pukwa w chołpie, jeno by ćpała (spała) i papała (jadła) |
| purc - małe dziecko, brzdąc (urągliwie) siedź purcu grzecnie |
| purgawica - deszcz ze śniegiem; |
| purkać - 1) puszczać bąki, 2) nieudolnie coś wykonać; mioł równiućko złorać a tak spurkoł (lub spurkoluł) 3) padać; purkoł gęsty śniyg i zalypioł łocy |
| purkać - puszczać bąki, gazy; purkło sie ji głośno w kościele i najadła sie stydu (wstydu) |
| puscać sie - zaczynać chodzić; Nasa Zosia juz sie pusco koło grotów chodzić juz kwaroci i po gorckaf śniuchto, trza pilnuwać jak łoka w głowie |
| puścić byka - przyprowadzić byka do krowy (na zapłodnienie) puścić sie - zdradzić; chłop pojechoł do Ameryki a baba sie mu z parobkiem puściuła |
| putyrka - drewniane naczynie na bryndze; wyśkrabej se putyrke to jesce co łoblizes |
| pyrknąć - 1) odezwać się; próguwoł zapolić auto ale silnik ani roz nie pyrknął 2) trącić, poruszyć; pyrknął go legućko palcem a ten pac i lezy taki był pijaniućki |
| pyrsceć - pryskać; smorzcie babciu pomalućku bo bedzie pyrscało, tako łosukano ta margaryna |
| pyrtnąć - popchnąć; ady jeno pyrtnąć i ten mlycok (ząb mleczny) ci wyleci a telo sie z niem ciucios (certolisz) |
| pytluwano mąka - przesiewana na sicie, pytlu |
| rachuwać - 1) liczyć, 2) wyobrażać; coz ty se rachujes ze za copke grusek (za bezcen) teli kawoł łąki mom ci skosić |
| rajcuwać, rajdać, rarać - długo rozmawiać; rajcuwali ło polityce do nadrana a teros sie jom drzymie |
| rapa - ręka; graba, grabula, łapa; rapy mioł wiecnie brudne, wody sie boł cy co a potócek mieli pod nosem |
| raranie - dysputy, gadanie; Ej chłopy, chłopy to wase raranie ło polityce to mi jus do cudności przychodzi |
| rąbać - bardzo boleć; Teściowo! Wiecne narzykadło To ją rąbie w krzyzaf, to ji ciązy sadło ,,Dochtór ciyrpiętnik'' KDK |
| rechtać - głośno mówić; chłopy sie ześli u swoka i do pu noce rechtali, rarali ło wojnie |
| rejwach - ożywienie, harmider; Ta hołota łod gości to łokropny rejwach w chołpie robią |
| rełkać - pokrzykiwać, wydawać rozkazy; gazda rełkoł na parobka zeby sie pośpiysoł |
| rewać - głośno płakać, boruceć; Wiesiek rewoł jakby go ze skóry łupili, |
| rocyć sie - pić łapczywie; nie roc sie telo tem mlyckiem, łostow troche braciskowi |
| rod nierod, rada nierada - chcąc nie chcąc, nolens volens Rod nierod, na staroś, pokochoł to bące (to nieślubne dziecko) |
| ropniok - motor, silnik na ropę używany przy omłotach. Od niego szedł pas, który obracał młockarnię |
| roz do gemby - odrobina; tyz mi scyroś, roz do gemby mi bigosu złostawiuł, |
| rozbańbusone -skłębione; zaściyl ze te pościyl (łóżko) za sobąbo tako rozbańbusono |
| rozcapiyrzyć - rozcapierzyć; dziadek rozcapiyrzuł ręce i lecioł jak na skrzydłak na witacke z wnukiem |
| rozdziywać sie - rozbierać się; ady rozdziyj ze sie nie siedź jak ten ćwiok |
| rozfurkać piniondze - wydać nierozstropnie, rozkurzyć; Rozfurkali zodotek i wszysko wziąło w łeb |
| rozkiebutany - rozchwiany; potla sie wozili w tem taborecie jaz go na piykne rozkiebutali |
| rozkuzdrać - rozczochrać, wyplyć se lepi warkoc bo ci wiater włosy rozkuzdro |
| rozkuzdrany - rozczochrany; deptała słome na sopie i zesła barz rozkuzdrano |
| rozkwasić - rozciąć; łotupnie se rozkwasiuł palec kiej mu siykiyra łodskocuła ze sęka |
| rozmamłać - nieudolnie porozkładać, rozwiązać; rozmamłała tobołek a tam jeno dziada z babą brakuwało |
| rozmietać gnój - rozrzucić gnój po polu |
| rozpajedzony - wściekły, zdenerwowany; przylecioł taki rozpajedzony i zaś sie kcioł bić ło ściyzke. Sie Boga nie boi, nad grobem stoi a taki pazerny |
| rozpuknąć - pęknąć, rozbić; ej ta frasa, bania sie z temi dziadami rozpukła cy co, juz cworty dziś po prośbie przyloz |
| rozpuknąć - pęknąć; bania sie rozpukła z temi kolędnikami, jeden za drugiemi a nawet dwók zwrotek kolędy nie umią(nie umieją) zaśpiywać |
| roztrzapuwać - roztrzepywać; roztrzapuj pokosy za kosiorzami zeby jak noprendzy wyskło |
| rujnacyjo - bałagan, zniszczenie; dziki łokropną rujnacyje ludziom po polach robią |
| rujnacyjo - zniszczenie; potók takie rujnacyje w powódź narobiuł ze sie ludzie podłomały |
| ryktuwać - szykować; sprytne wiywiórecki bez dachu i strzechy ryktują se na zime kradzione łorzechy zwinne jak młotylki, cwane nicem liski (lisy) łogoluły łorzech i na miedzy lyski (leszczyny) ,,ZOO'' KDK |
| ryło - ryj, papa, papula, gemba, cyferblot,kufa, |
| rypać sie - kruszeć, rozsypywać; chołpy stare, złoblypiane, łorypane tynki gną sie gontem, descułkami do ciapry-drozynki ,,Grudniowy obrazek'' - KDK |
| rypnąć - 1)sprawa sie rypła - wyszła nieoczekiwanie na jaw; 2) noga ji pokiołzła i baba rypła jako długo |
| rzempolenie - urągliwie o grze na skrzypcach;- ścis to rzempolenie w kołchoźniku (radiu) bo dziecko usipiom (usypiam) |
| rzić - tyłek; mom cie w rzici za to ześ mie tak do wiatru wystawiuł |
| rznąć na zębaf - zgrzytać zębami; zgiyrtać na zębaf; zgiyrce na zębaf pewnie mo chroboki |
| rznientka - 1) rżnięcie drzewa na zime przez wynajętych chłopców zakończone zazwyczaj posiadami i muzyką, 2) lanie; lojty, kosiarunek, cesanie; bedzie rznientka ześ nie przesed (do następnej klasy) |
| rzyc - rzec, powiedzieć; mozno rzyc ze sie łodmieni, nawet ze zie grzych łodżeni KDK - J |
| safarnia - duża skrzynio-spiżarka z przegrodami do przechowywania zboża i produktów; u nos we wozówce stoła safarnia i babka se w zbozu piniondze chowała a w łostatni przegrodzie stoły gorcki z mlykiem |
| sakumpik - dokładnie wykończone, mucha nie siada komar nie gada |
| sakumpik - ostatecznie wykończone; mos mi to zrobić na sakumpik inacy ci nie zapłace |
| samodział - materiał wełniany na płaszcze, kurtki tkany na domowym warsztacie |
| sanobliwy - szanujący rzeczy; chłop sie ji trafiuł porzondny, sanobliwy i robotny, pewnie se go wymodluła |
| sanobliwy - szanujący; gazda był z niego sanobliwy, narzędzia mioł na porządku |
| sanowaganc - przekleństwo z ang. son of a gun |
| sąsiek - skrzynia z przegrodami do przechowywania zboża |
| scypa - chuda kobieta; ej, tako se scype we świecie naloz, a moze mo jaką choroś w sobie |
| scyrzyć zęby - uśmiechać się; ej łona to juz barz szczyzy zemby do chodoków a jesce roki ji nie wysły (nie ma 18 lat) |
| scyt pościele - szczyt łóżka; Mamusia na scycie pościele stawiała lampe i mi cytała |
| setnawy - dość duży, podrostek; Ftoś by myśloł patrząc z dala, ze napotkoł wom krasnala a łon se juz gazda setny jako krasnal łośmioletny w las wyjyzdzoł ,,Krasnoludki zyjom w lesie,, KDK |
| sfolguwać - zwolnić; sfoguj ze trosusie bo i tak świata nie przerobis a zyje sie roz |
| sfołtki na swedrze - zmechacone kuleczki; zakla na mnie cekos to se złobiyrej sfołtki na berecce, sweder tys mos zmechacony |
| siednonć - usiąść; siednij se na progu a krzasła łostow lo gości |
| siedzieć na wiaderku, na kocią łape - mieszkać wspólnie, żyć bez ślubu |
| siedzisko - przebywanie w domu, siedzenie; A i inkse rydz-ludziska Furt zdziadziały ze siedziska ,,Zdziadziały dziod'' KDK |
| siepanina - szarpanina; siepacka, za Gronikiem zaś była siepacka ło ściyzke, zaś sie wadziuły, nie mieli ło co |
| siknąć - prysnąć wodą; w lony poniedziałek to sie chołota sikały, loły wodą ze sikowek sikano woda - woda gazowana |
| sikorzyzna - majątek kupiony lub odziedziczony po rodzinie o nazwisku Sikora |
| siksa - młoda dziewczyna;młodo dziopa, szczyga, takie jesce siksy ale juz za zołniyrzami łockami szczylają |
| siompawica - deszczowa pogoda o siąpiącym deszczu |
| sitkać dziecko - kołysać na rękach; cud boski to dziecko usitkać (ukoić), bo mu zęby idą |
| siukace - narwani, niepoważni ludzie; purkace, narwańce, ludzie na trzas pras |
| siupać, siupciać - siedzieć; (urągliwie) siupciała by jeno w chołpie, swederki pletła a do pola sie nie rusy |
| siurać - oddawać mocz; w powódź woda siuruwała nadół węwozem; siuruj do chołpy bo ci łociec wycyto(zrobi ci awanture) |
| siuruwać - iść szybko; I juz wracom dzień późni, dzień jak z bica szczeluł sare smugi w mem zyciu troche mi wybieluł wracom krokiem pańskiem, siuruje na deptak zygarecek na ręce sepce mi; idź tak, drep tak ,,Poprze lat zarośla'' KDK |
| siuter - żwir; tata woziuł siuter z Poprodu, z łosłonek sie loło |
| siuty - baran bez rogów; Myśleli ze to łowca a to był siuty baron, trudno sie było kapnąć |
| siyrga - człowiek słabizna; stawios sie jak wes na grzebieniu a jo cie siyrgo w jedny ręce móg bem podniyś |
| skapany zywot - marny żywot; nic jom w zyciu sie nie darzuło, taki mieli skapany zywot |
| skapcanieć - zdziadzieć, opaść z sił; Stasiu cosi barz w łostanif rokaf skapcanioł ale mu jesce dziywki w głowie, cheba przeziyrotka ni mo(lusterka) |
| skapcanieć - zestarzeć się, zejść na dziady; Jasiek od mojna furt po śmierci baby skapcanioł. Nie dziwota bo sie łostoł som jak palec. Dzieci posły w świat. |
| skapuwać sie - zorientować sie; nie skapuwoł sie ze go w konia zrobili |
| skapuwać sie - zorientować się, połapać się; nim sie skapuwoł to juz było po ptokaf, juz go w konia zrobili (oszukali) |
| skisły - skwaśniały; parobek sie telo łorobiuł a łoni mu skiśniente zupy i skołcałyf zimioków kcieli dać |
| skłapnąć - szybko coś przekąsić; skłapnąl w locie pore knydli i furt do pola bo sie na dysc miało |
| skonsi - z jakiegoś miejsca; jesce na dobitke światło skonsi sie przywlekło ,,Światło'' - KDK |
| skopyrtać sie - wywrócić się; pokiołznął, skopyrtoł sie i noge zepsuł ale znachor mu ją nastawiuł, doł w descułki i dzieki Bogu chłop nie kalika |
| skorzec - szczypawka; posły spać na siano ale if skorce pogryzły |
| skostunek - degustacja; mos tu jednego chrusta na skostunekbo zopust sie jesce nie zacął |
| skrapuwać - skapywać; skrapuwały mu łzy z zolu ale sie przemóg i do te Ameryki i tak pojechoł |
| skróś - przez, z powodu; kieli kłopot skróś ciebie, kielo łobraza bosko skróś ciebie i łys go korbacem |
| skumotrzyć sie - zakumplować się, zaprzyjaźnić się; skumotrzyli sie na jarmaku |
| skumotrzyć sie - zaprzyjaźnić się; skumotrzył sie we świecie z jakiemisi łodscepieńcami i przepod w inną religie |
| skurcybyk - drań, nicpoń; mróz był po skurcybyku trza było w rence chuchać nie sło robić |
| słabuje, chyrli - słabo się czuje, choruje; juz barz ladaco z niego, rano słabuje na wiecór chyrli, to juz nie ten Jasiu |
| słuchalnica - konfesjonał; po dziśdzień w łomnicańskiem kościele stoją słuchalnice przez mojego dziadka i jego brata rzeźbione |
| smykać nogami - posuwać nie podnosząc nóg; nie smykej ze tak nogami bo mi pokrowce (chodniki) poburtos |
| smykać siano - wyciągać siano pasemkami z ubitej ściany siana |
| smykać sie - wozić się na sankach; hołota sie smykała nadu Gronikiem i dróga była jak śklonka(ślizka jak szkło) |
| smyrać, smyrnąć - byle jak rzucić; Smyrnął ze złości miseckom w kąt i pedzioł ze łon cyru jod nie bedzie |
| sobkać - płakać; przysła tako zesobkano ze jaz niom zdryguwało |
| sopać - sapać; Fucy, sopie, fajke kurzy jaz sie dym w poc'kalni chmurzy KDK - J |
| sopkać - płakać,chlipać (łzy), maślić; dziecko sie tak zesopkało ze jesce pu dnia niem posiepuwało |
| sparnia - duchota w kuchni; jak sie świniom w zimie gotuwało to sie robiuła sparnia w kuchni |
| spicniały - zmarniały, do niczego; wróciuł sie z te poniewiyrki za chlebem jakisi nie swój i spicniały |
| spipcyć - sknocić; podawoł sie za fachowca a przysło co do cego to syćko spipcuł |
| spipcyć - zepsuć, sknocić; udawoł fachowca a przysło co do cego to syćko spipcył |
| spodniorki - jedna z trzech osłon (spodnia) do wozu lub sani kładziona na dno, na spód |
| spoprawiać pole - nawieźć i rozrzucić gnój na polu, użyźnić gnojem |
| spróguwać - spróbować; jeno mi spróguj nie przyś prosto ze szkoły do chołpy to uwi'is (uwidzisz = zobaczysz) |
| spypcieć - zgłupieć; co ześ spypcioł cy ci rozum łodjęło ze takie boje (plotki) na księdza łopowiados |
| spyrcane - ze świńskiej skóry |
| spyrka na trzy palce - słonina gruba na szerokość trzech palców |
| sraka - tyłek; zadek; stawioł sie w gospodzie ale go wzięli za srake i za łokno |
| srali goli rzić go boli , srali muski bedzie wiosna - wyrażenie dezaprobaty, to bzdury! |
| stale - zawsze; staleś równo piykno cy wiosna rozkwito cy lato urodne drzymie w kłoskak zyta ,,Ziemio Piwnicańsko'' WŁD |
| stalinówki - kolczaste śliwy posadzone na granicy polsko-słowackiej na Piwowarówce jako rodzaj zasieku przed przekraczaniem (za czasów stalinowskich); dziś juz śleboda, mozno se nazbiyrać stalinówek wiela fto kce |
| stamtela - stamtąd; Ino Stela festynela, ta rozkośno rozkośnica to stamtela, to złowela, ta tafciano błyskawica sale w poprzyk, sale wzdłuz przecinała.....,,Poprzez lat zarośla'' KDK |
| stanowny - godny zaufania, poważny; trafiuł sie ji chłop stanowny, bogaty i całe zycie ją sanuwoł (szanował) |
| starasić - zdeptać; tako było piykno trowa na łogrodzie to hołota lod gości sytko starasili |
| starotnia - człowiek, dom bardzo stary; cłek starocie; babciu tyś juz tako staro ześ tako starotnia |
| stawiać sie - budować dom; stawiają sie na placaf po nieboscykaf teściaf, stawio sie jak wes na grzebieniu |
| stawiska - podmokły grunt, pole gdzie zatrzymywała się woda |
| stela - stąd; choćby mie los stela wyrwoł z korzeniami to ptoskiem tęskności - wróce sie z chmurami ,,Ziemio Piwnicańsko'' WŁD |
| stobołcony - wygnieciony; nakupiuła beciwa, miejsca na to ni mo i trzymo takie po kątaf stobołcone |
| stoć o cosi - zabiegać o coś; jo ło moją ceńś nie stoje ale chodźby szczempuś to by mi sie po łojcaf nalezoł |
| stolać sie - sturlać się; stoloł sie po ubocy i jaze dopiyro w potócku sie zaczymoł |
| stretnąć, strycić - spotkać się, natrafić na siebie; stretnąłam sie z niom jacy na jarmaku |
| strogać - przepędzać; zganiać, zestrogej kury z łogródka bo mi kwiotki rozdropią |
| strugnąć - 1) zrobić z drewna; drewno juz wyskło moze byś ta jaką łyzke strugnął; 2)szybko uderzyć; roz go strugnął za uchem a ten zaroz w płac |
| strycić, stretnąć - spotkać; stryciuła jem sie z niom jesce w kolybusi, przyfurknąła do mnie z warg moje mamusie dziadek babcia jesce inksyk telo kozali sanuwać bo sie sponiewiyro ,,Gwara'' - WŁD |
| strycom - spotykam; Ni ma hańtyk gazdów takik scyryk prostyk sama nie wiem downoz pośli hań skąd przyśli casami kiej niebo zmiyrko sie pod wiecór strycom ik na cichyk ściyzkak moik myśli , ,Hankorno śpiywka ło łojcowiźnie'' WDŁ |
| stryk - stryjek, brat ojca; stryk grywoł na skrzypcaf i robiuł samodziały, ze tyz mioł cierpliwoś |
| stryno - stryjenka; stryno z Pieworówki zawżdy nos serdecnie w łodpust ugościuła |
| styltać się - sturlać się; noga mu pokiołzła i sie styltoł w uboc |
| styrmaga - ktoś kto lubi się wspinać; z tego Jancinego chodoka to łokropno styrmaga, jesce chodzić dobrze nie umjy ale na drabine sie styrmie |
| suchcielec - bardzo chudy człowiek; suchcielec sie z niego na staroś zrobiuł, pewnie kamienie w torbie nosi coby go wiater nie porwoł |
| sujat - charmider; a nie róbcie ze chołota takiego sujatu bo mi łeb do reśty łoblezie |
| sukniany - sukienny, zrobiony, uszyty ze sukna; po chołpie mioł takie papucie/sukniocki sukniane co se if som usył |
| sumientuwać sie - sumitować się; Barz sie składała, zwijała, sumientuwała ze juz na drugi tydzień to na pewno dług łoddo ,ale zeby ji jesco roz żyd przyborguwoł (dał na zeszyt) |
| suścić - szeleścić; przestoń ze telo temi papiyrami suścić bo dziecko usipiom (usypiam) To siano nie bedzie takie dobre jak tamto z Rówiynki. Tamto pochnie piyknie, suści w rękak jak sie go ścisko w palcak, ale sie nie krusy. W dobry cas było susone i zwiezione. Skarby w Kicarzy - Lipcowy jarmak ML |
| sygnuwać - ponaglać; nie stój nade mnom i mi nie sygnuj bo mi sie juz ręce częsą |
| syrz, w syrz - na szerokość; w syrz by tego i starcyło ale na długoś mało |
| szajtawy - iksowaty; Jedną krowe to my szajtula nazwali bo tak nogami zamiatała |
| szanta - bałagan; nie róbcie szanty po chołpie bom se na kolende posprzątała |
| szczapa - osoba bardzo wychudzona; Zośka po ty grypie to zeskła na szczape |
| szczapuwać - potrząsać; szczapuje tem łebem bo kce pokozać jakie mo piykne włosy |
| szczylać dźwiami - trzaskać drzwiami; ...A z Katowic pon magister, łona doś do rzecy jeno chodok szczylo dźwiami, ło byle co becy ,,Jadą goście'' KDK |
| szkut - maluch, brzdąc; pypeć, pendrok; I rośnie, rośnie kwila, dmuchawe włoncył ksiądz By nie zmorz mu w kościele ni stary, ni szkut-brzdąc ,,Koszyk Jaguliny'' KDK |
| szojtki - 1) okrajki; Stryk dostoł szojtki z tartaku i dziś w jacie układają 2) ścinki; Stary Lojzy choć nie scodry, przycynili mu do torby sliw susonyf, szojtek sadła co go w śpichrzlu pleś łobsiadła KDK-J |
| szpulać - nawijać nici wełniane, lniane na szpulę; stryk był knopem i mioł wasztat. W zime robiuł samodziały na płoszcze i zawżdy mioł przeróźne szpule z kolorowemi nićmi |
| szwung - niemiec. przyśli po niego ziandarmy ale łon doł szwunga w las i tak sie uratuwoł; Mioł szwung do interesów i piniondze sie go zawdy trzymały |
| ścigać sie - (o rui u zwierząt gospodarskich) parzyć sie; łowce sie ścigają barana trza kupić |
| ściuk - 1) pet, niedopalony papieros 2) resztka zepsutego zęba; certoluł sie z tem ściukiem a tu jeno pyrtnąć i by mu wylecioł |
| ściuki - 1.pety; podkurzoł z biydy ściuki jaz sie śmiertelne choroby nabawiuł, 2.resztki zębów - łod ściuka ropnioka dostoł zakożenio i cudem go doktór Zeszutek zratuwoł |
| ściybać - zszywać drobnym ściegiem, naprawiać odzież; myślałam ze se troche siedne i co ściybne ale zaś trza było iś do siana (na sianokosy) |
| śkapa - brzydka kobieta; |
| śkaradnie - brzydko; paskudnie, łotupnie, bryćko; Myślała ze parada a to tako śkarada |
| śklone - szklane; Przylgnąłaś mi do serca jak pusek do kurcęcia Jak łoddych ciepłe matki do płacu niemowlęcia I kiej na polu siąpi, skapują śklone sople Z ciebie mowo łojcysto schlipuje miodne krople KDK |
| śkrabać - 1) brzydko pisać; e, tak ześ bryćko naśkraboł, stydziułbyś sie 2) skrobać |
| śkrabać sie - skrobać się; mioł widać świyrzby i sie wiecnie biyda śkraboł jaz strach sie było do niego noblizyć |
| śkrabaka - stara zdarta miotła; jak juz gnój wyrzucis i pościelis pod krowy to nie zapomnij przejechać śkrabakom po rowku zeby gnojówka spływała |
| śkrałceć - miauczeć głośno, piskliwie; koty w marcu jak sie marcują to tak łotupnie śkrałcą |
| śkut - szkut; takie śkuty z piyrse klase a kląły jak furmany, ale sie porobiuło, trza łojcom ło tem doniyś |
| śkwarcki - skwarki; śkwarcki śkwiyrcą bibką cuć (czuć mięso) |
| śkwiyrceć - skwierczeć; Bedzie włosy darła, bedzie sie ściskała z brzemionckiem na plecaf, z twardniejącem łonem bedzie dusa w lesie z boleści śkwiyrcała trzepotać sie bedą myśli łoparzone ,,Poprzez lat zarośla'' KDK |
| ślag - szlag; ślag by to zwaluł jako tego roku zima; świat nie widzioł |
| ślaku znaku - nie ma śladu; ślaku znaku po złodzieju, śniyg caby przysypoł |
| ślebodny - przestrzenny; Jasiek barz dobrze sie łozeniuł, izby u nif ślebodne, piernaty na pościelaf |
| ślus - koniec, postanowione; nie zgodzom sie i ślus, nie popusce chodźby pierony biuły |
| śmierdzioch - pierdzioch, łobrzyganiec; taki śmierdzioch a za dziopami sie mu łocka śmieją |
| śmigać - robić coś szybko; śmigoł snopki z fury jeno kurz bo sie mu do dziopy śpiesuło |
| śnije sie - śni się; downi to mi sie mamusia nigdy nie łośniuła a teroz to w kozde imieniny sie mi śnije |
| śparchyt - piec; Ej Wicusiu, kalicko, takie to jes zycie w taką biyde* nojlepi w chołpie przy śparchycie ,,Wicek'' KDK * biyda - zła pogoda |
| śpik - 1) smarki; łobetrzyjcie ze dziecku nos bo mu śpiki z nosa wisą 2) pogardliwie mały chłopiec; wypiyrdek, śkut, pypeć, purc |
| śpikulec - szpikulec; dziadek Lojzy mioł śpikulca w kumorze i kłuł niem świnie, barz mioł ku temu dryg, trafioł prosto w serce, śpikulec łobciyroł i kłod za pazuche |
| śpintać - odkrawać nieudolnie; wybocujcie ręka mi sie częsie i tak mi sie naśpintało |
| śpyrtać, wyśpyrtać - wydobywać; babce wpadła igła do śpary ale ją ta jakosi wyśpyrtała |
| śrajbnąć, naśrajbuwać - napisać; cosi doktór na recepcie naśrajbuwoł ale japtykorka sie nijak ni mogła na tem wyznać |
| śrubstok - imadło; U nos we wozówce stoł poniemiecki śróbstok i tatuś wiecnie cosi na niem naprawioł |
| śrybelny - srebrny; Nim jutrznia łobudzi góry nim potok przeminie śrybelny pomódlcie sie za mnie łojce źródlane miłości pełny ,,Źródołko'' WŁD |
| śturkać -1) szturchać; zygać, dokucać, porusuwać; pośturkej ta pod blachą niek sie lepi poli; 2) coś zrobić; Rachuwałam se ze se co śturkne w łogródku ale dzie hań, senda (wszędzie) kolejki, cas mi sie po sklepaf zmitręzuł |
| śtylec - stylisko; u topora - toporzysko, u grabi - grabisko, |
| śwańdrykać - mówić w niezrozumiałym języku, głośno, żywo mówić, szwargotać |
| światem - poza domem; Hanke to jeno światem nosiuło, wiecnie Kraków Maków i cygańską wieś musiała zjechać |
| świdruwaty - zezuwaty; za dziecka była świdruwato ale lasyrem ji to wyprościli |
| świnina - wieprzowina; godo ze świnina mu skodzi jeno by rybki papusioł |
| świond - swędzenie; wiecnie sie śkraboł bo mioł świond między palcami |
| świontek, piontek i niedziela - wciąż, nieustannie; a łon wiecnie cuchro w ty samy łodziacie swiontek, piontek i niedziela |
| świyrcki - łzy; świyrcki mioł w łocaf jak sie z matką zegnoł, pewnie cuł ze to juz łostatni roz |
| taradajka - 1) rodzaj powozu 2) gadatliwa kobieta; scekacka; gemba sie to temu nie zamyko tako taradajka |
| tarajkać - gadać nieustannie; ej gemba to sie temu nie zamknie tak tarajko jakby z karcyrza wysła (z więzienia) |
| tarasić - zdeptać; hołota łod gości ztarasiuły trowe przy chołpie a miało być na popasienie |
| telepie - trzęsie się, wlecze się; wlece sie; przysed prześlonknienty łod pasienio na słocie i tak niem telepało ze sie zgodać ni móg |
| temu - dlatego; I temu smentek dziwny nie schodzi Panu z lic bo cłowiek lo cłowieka nie znacy dzisiok nic ,,Locego źle'' KDK |
| termin -1) rozprawa sądowa; prawują sie juz ftórysi rok i zaś idą do terminu 2) tak mie trzymos na terminie =nie podejmujesz decyzji |
| tęsić - gasić; łogień juz zatęsony jeno smond idzie |
| tłuk - o dziewczynie nierozgarniętej lub lekkich obyczajów; gonicha, lafirynda; tłuce sie z chłopami stydu te tłuk nie zno |
| torbulacja - turbulencja; w samolocie turbulacja, trzepie, trzęsie jak po grudzie zbladły corne stiuardessy, zzieleniały żółte ludzie KDK |
| trafunkiem - przypadkiem; A trafunkiem mojego (chłopa) ta u wos nie było bo dziesi wsionk bez śladu |
| trepy - stare buty; trepy se po chłopie łobuła bo swoif ni miała i w takif do Ameryki jechała; Po kaslikaf buszuwanie, co ta łostawili Stare trepy, pusty flakon, smutno juz po kwili ,,Jadą goście'' KDK |
| trocek - skrawki materiału którymi wiązało się np. nogi kur, kurcząt na jarmark; trocki u gaci I w pukoskach potarmosiuł, dwa koguty łokokosiuł a kokoski zmieniuł w kwoki, zrozwiązuwoł ptactwu troki ,,Diaboł na jarmaku'' - KDK |
| troisty - potrójny, poćwiórny - czterokrotny, dwoisty, dubeltowy - podwójny; nasa jabłonecka na uborze (na podwórzu) troiste jabka miała |
| tropić sie - martwić się; nie trop sie telobo to sytko w rękaf bożyf, bedzie jak bedzie |
| trud boski - bardzo trudno; zakochała sie na śmierć i zycie w żeniatem chłopie i trud boski ji to było wypersfaduwać |
| trusie - zajączki; siedziały jak trusie (cicho i wystraszone) bo sie tak pijanego łojca boły; I trusie przysły polne, modlęcy strosą sierś i piórka swoje Panu zmarznięto skubie gęś ,,Locego źle '' KDK |
| trynkuwać - tynkować; zeby choć jedną izbe łotrynkuwać i sie przed zimą do nowe chołpy wprowadzić bo nos w stary grzyb kce zjeść |
| trześnia - czereśnia; strojno dzwonka kwieciem trześni korolami to jak młode dziopie pomykos ze sarnami ,,Ziemio Piwnicańsko'' WŁD |
| trzoska - trzaska; skoc do klocka i przyniyś trzosek w podołku na rozpołke |
| trzymać - podawać dziecko do chrztu; moja mamusia szesnościoro dzieci do chrztu trzymała, szesnaścioro krześniąt miała |
| tukać - przekonywać, wyjaśniać; nie bede ci po sto razy tukoł, powiem roz i mo wystarcyć |
| tulujt, tulujt - Łemkini z kosycka wyleciała święcenina i babka tulujt, tulujt nadu połoninom |
| turceć - turczeć; przen. Mozez mu ta turceć, łon i tak po swojemu zrobi. Turc mi ta turc |
| turoniacka - zwyczaj chodzenia z turoniem; Jak przyśli chodocki z turoniackom to sie dziopy za piec chowały bo if diaboł tarmosiuł. |
| tuź mi przysed, tu cie jesce nie było, a kurz mi stela - zjeżdżaj stąd |
| tyli tyli urośnie - pochwała małego dziecka; wnuce dało dziadkowi cukierka a łon do niego tyli tyli urośnie |
| tyr tyr tyr - wyraz dżwiękonaśladowczy; juz złóbek zyć zacyno zwonecki tyr tyr tyr, pastyrze niesą Panu nojświyssy bioły syr ,,Locego źle'' KDK tyrkać - dzwonić; nie tyrkej ze telo temi czupkami bo dziecko usipiom |
| tyrpać - poruszać. Tyrpała go serdecnie ale łon juz był u świętego Pietra, juz mu gęśle magórzańskie grały |
| ubora - podwórze; u nos była przejezdno ubora i wiecnie cudze brudy trza było przontać |
| ucynić - ulać, udzielić; ucyniuła mu śmietonecki do kwatyrkowego gornusia zeby mioł do borówek |
| udowić sie - udławić się; sie widziało ze sie z zolu udowi tak chlipkała, tak płakała jak ją Jantuś łostawiuł |
| ujodanka - kłopot, niewygoda; goście (wczasowicze, letnicy) przywieźli ze sobom małego pieska i łokropno z niem ujodanka, lezie toto pod nogi |
| umrzyk - nieboszczyk, nieboscyk; umrzyka nie nolezy sie boć |
| uplągnąć - urodzic się; dzie sie cłek uplągnie tam go ciągnie |
| upłazki - kawałeczki pola w uboczy; Sie ta ni mieli ło co po sądaf włócyć jeno ło te upłazki w ubocy |
| uspać - uśpić; mama usipiała dziecko a tu przyśli chłopcy z turoniackom i juz po spaniu |
| uszlachcić sie - nabawić się kłopotu; napytać se biydy; ale sie uszlachciuł tą babą takie to popaniate i zodne roboty sie nie chyci |
| uścignąć - zdążyć; Dziś do skoły nie pódzies, jadema do młyna a wceśni wymłocki, chłopów trza do korby* i tak mali gazdowie, z praojca na syna z ledwością se uścigli grusecek do troby ,,Cyrcański młyn''KDK *do korby - do młockarni ręcznie obracanej |
| uściybnąć, ściybnąć - 1) coś ręcznie uszyć 2) przyskładać grosza; uściybnąć grosa |
| utropieńce - ludzie, dzieci sprawujący kłopot i utrapienie; dziś to sendy pełno politycnyf utropieńców |
| uwijać sie - spieszyć się; uwijej sie Hanuś bo idzie chmurecka pozazgrabuj sianko co skło do słonecka uwijej sie Hanuś choć cie roncki bolą, ptok by sie rozpłakoł nad twoją niedolą KDK - J |
| w dopodki - dorywczo, z doskoku, kiedy się dało |
| w pierniki - 1) daleko, bliżej nieokreślone miejsce; idź w pierniki, idź w kibiny, zejdź mi z łóc |
| w zocy - mieć kogo w zocy - szanować, respektować go; Ej księdza Siwadłe to barz ludzie mieli w zocy; W kosyku jesce próźno a bedzie łokopiasto Bo ksiądz Siwadło dokormioł niejedno głodne gniozdo ,,Jagulina'' KDK |
| wadźba - kłótnia, sprzeczka; Za Gronikiem wadźby ło ściyzke nie ustają, stale si po sądaf włócą i adwokatów pasą |
| walić - padać; śniyg wali, zwaluł śniyg na łotupe ze świata bożego nie widno |
| waruj sie het - trzymaj się z daleka; waruj sie het baby (żony) lenia bo wos potem drobne wsy zjedzą; Panie Boze zawaruj - Panie boże nie dopuść (WŁD) |
| waruwać sie - trzymać sie na baczności; doś sie ta waruje coby zimnego nie pić a i tak go dziesi przychyciuło(przyłapało przeziębienie) |
| waserwoga - poziomnica; ady tak rozbili waserwoge i podłoga jem wysła krzywo |
| waskie - wasze; skróś tego waskiego matactwa(zacofania) to mi do cudności przychodzi (do zwariowania) |
| wazonek - doniczka; ciotka Kuliska miyrty , śparagusy i krakowioki w przeróźnyf wazonkaf trzymała |
| wdzioć - nałożyć na siebie; po ty wadźbie (kłótni) zawdzioł co sie mu pod ręke nasmaniuło (nawinoło) i posed w świat lepsieyjsego zycio sukać. Nie dziwota bo mu łojce barz (bardzo) w d... matactwem dawali |
| wdziywać - nakładać odzież; wdziyj ze na siebie co gorsego nie idź do posługi (w stajni) we wychodnem ubraniu |
| wetać - pulsować, rwać; tak mie weto w tem boloku* ze go cheba wypuce(wygniotę) bo juz widać barz żrały *bolok - wrzód |
| węzica - epitet; małpa, łotupno baba, mamuna, hadra, ancyjos ale też morowa, dzielna baba |
| widzi mi sie - wydaje mi się; cosi mi sie widzi ze scęścio na tem majątku nie bedzie bo na ludzki krzywdzie zdobyte |
| widziało sie - zdawało sie widziało sie bedzie kóniec świata, tak bez dwa tyźnie z nieba cesało=lał ulewny deszcz |
| wiecerz - wieczerza, kolacja; wiecerz, pocierz i nynu= wieczerza, pacierz i spać; Pódźcie tato, wiecerzanie, mama ceko, wiecerz chłódnie dziś niedziela, nie bocycie? Wyście całe popołudnie...Poprzez lat zarośla - KDK |
| wiecnie - nieustannie; cięgiem, zawdy, świontek, piontek i niedziela, bez ustanku |
| wielicny - bardzo duży; łokropicny, kura zniesła wielicne jojko i dwa żółtka w niem były |
| wilijo - wiglilia; ubiyroma drzewko bo dzisiok wilijo w gufruwane bubuły cejco sie łowijo ,,Drzewko'' KDK |
| wionek - wianek; miała korawe nogi, do wionka, widać miała krzywice za dziecka (w dzieciństwie) |
| wiosna - robota w polu na wiosnę; juz zeście po wiośnie? A jesce nom zostoł kawołecuś na horpku(na górce) do złoranio |
| wisceć - piszczeć; Za kramami karuzela, furgają nelony panny wiscą, krzycą a Jasiek zielony ,,Łodpust w Piwnicny - N |
| wisk - pisk, krzyk; wisk, pisk, liska połapiuła kure i w las |
| witacka - witanie, powitanie; nie pij wiency bo bedzies mioł pater noster na witacke |
| witka - kółeczko u byka w nosie; Dziadek zakładoł buchajowi zyrdke na witke i tak go do krów prowodzoł |
| wiukać - świechtać gałązką, Mioł pręgi po nogaf po go matka koziorkom wywiukała, ale tyz i było z niego ziółko |
| wiwon - podobny, taki sam; Jaz mnom szczepło, ze to nieboscyk zmartwychwstoł a to jego nostarsy chodok, a taki wiwon łociec |
| wiyrgać - wierzgać; ni mom zdrowio do tego wnuka, wiyrgo nogami, nie do sie przewinąć (zmienić pieluche) |
| włócy się - szwendać się; to choróbsko to sie w nasy rodzinie widać po genaf włócy |
| wodzić - dziać się; nie pic sie (nie płacz) telo bo ci sie nic wiele nie wodzi |
| wojuwać - sprzeciwiać się; granicyć, przeciwić sie; a kielaz ta bedzies ze mnom granicuł. Wojujes jak przed niedobrem |
| wolać - 1) brudzić; przy posłudze (bydła) zawolała mi sie zopaska 2) tarzać się; woloł sie ze śmiychu po ziemi |
| wole - powiększone gruczoły na szyji; staro Kaziuroska miała wole i temu wiecnie chuścine nosiuła ale łopertacyje sie łokropnie boła |
| wolnego, wolnego - chwileczkę, hola, hola; wolnego, wolnego jeno twoje sie bedzie mełło jo tyz mom cosi do wyjowienio |
| woniaty - śmierdzący; pcho sie do piyrse ławki w kościele a taki woniaty ze sie zaroz plac (miejsce) sie koło niego robi |
| wor - wrzątek, war; chlipkej pomalućku bo to jesce wor |
| worceć - mieć wartość; nie zapłace ci bo ta twoja robota funta kłaków nie worce |
| wtrynić - wcisnąć na siłę, wrzucić; doł piykne piniondze a wtrynili mu takie bele co; dziadisko wtryniuł sie do izby a śmierdzioł jak skóra z węza na kempie |
| wybańbusyć - wydobyć, wywalić skłębione rzeczy; wybańbusył z plecoka śpiwór, kurtke |
| wybijłokno - psotnica, despera; z te Tereski to było łokropne wybijłokno jak była mało |
| wybiyrki - coś przebranego, gorszego; co piykniejse jabuska to dali córkom a w chołpie łostały wybiyrki |
| wychowaniec - wychowanek; wychowaniec wziął i nieboscke udusiuł, tak sie ji łodpłaciuł |
| wycynić - wyłożyć; cyr* sie wycyniało do jedne gliniane miski i tak sytka drewnianemi łyskami na wyścigi jedli. *Cyr - owsianka z mąki razowej na wodzie |
| wycytać - wygarnąć, łociec cie rózgą prześwięci, łon ci ta wycyto |
| wycytać kapitułe - rozprawić sie; jak nie stulis papule to cie podom do sondu i tam ci kapitułe wycytają |
| wycytać pater noster* - sprawić lanie, wziąć w obroty; pośpiysej sie do chołpy bo juz późno i ci łociec pater noster wycyto. *Pater noster - ojcze nasz |
| wyćwicyć - dać naucke, wyćwike; Jak pojechoł za robotm na Śląsk to mu dało wyćwike |
| wyćwika - nauczka; jak pódzies do woja to ci tam dadzą wyćwike, nie bój sie+A783 |
| wydać sie - wyjść za mąż wydała sie za starego chłopa i potem mu na ,,wy'' godała |
| wydać sie z chołpy abo do chołpy - wyjść za mąż z domu (iść mieszkać do pana młodego) albo do domu (zostać mieszkać z mężem u swoich rodziców) |
| wyfasuwać - otrzymać, sprawić sobie; Ale se wyfasuwoł auto, pasuje do niego jak wół do karety |
| wyfasuwać - sprawić sobie coś, otrzymać w przydziale |
| wyfilipcyć - wykorzystać, wystawić do wiatru; radze ci nie być frajer bo to cygon, zwijac, niek ci lepi do sytko na piśmie bo cie moze wyfilipcyć |
| wygibuska - młoda dziewczyna skora do tańców; te dziopy łod gości to łokropne wygibuski, takie wygiby na festynie łodstawiały ze świat nie widzioł |
| wygiby - 1) nowoczesnetańce; Posłoby sie na wygiby, na przegięcia, przytulanie Choćby takie pic na niby z kuflem w kącie pohulanie...KDK 2) urągliwie tanecznica; I za Stelom, tą wygibom wodziuł wzrokiem hań ku sybom dzie mu Stela koło lady to wydźwigi to przysiady... ''Poprzez lat zarośla'' KDK |
| wyjadace - pyskacze; łokropne wyjadace na tem gnieździe, ale sie dziopie dostało, tak se świat zawiązać |
| wyjechać na kiem - wyrzucić kogoś; wyjechali na niem w kibiny mater bo sie nie nadawoł na prezesa |
| wyjechać na kogo - naskoczyć na kogoś; wyjechoł na niego z gembom i do słowa go nie dopuściuł, to ci wyjadac |
| wykapany - podobny; ten łostatni chodok u ujków to wykapany ś.p. dziadek |
| wykokuwano - wyczesana na koka; sły dwie pancie jedna ucesano w kapuste a drugo wykokuwano |
| wykorcyć - wykarczować; musieli starą jabłoń na łogrodaf wykorcyć bo sie bedą stawiać (budować dom) |
| wykrzesać - zbić; sprawić kosiarunek; Łociec cie wykrzese ześ se zrobiuł labe (poszedł na wagary) |
| wylenisko 1) skóra porzucona przez węża na wiosnę używana jako środek na wyciąganie cierni z ciała np. stopy 2) przen. Porzucone, zostawione po sobie rzeczy w nieładzie; sprzątnij ze sa sobom to wylenisko, tu sługów ni ma |
| wyłonacyć - słowo wieloznaczne m.in. wydobyć się; ni mogła sie z tyf kopów wyłonacyć telo miała na siebie nawdziywane |
| wyłuscyć - wyłuskać; nie daruje nie przepusce jo to syćko jom wyłusce to komuna to bezpieka zeby tak gnębić cłowieka ,,Jagulina'' KDK |
| wymowno - wypominając, wymawiając; Bogu nie wymowno dałam na msze świętą |
| wymsknąć - wyślizgnąć, wymskło mi sie z pamienci - uszło mi z pamięci |
| wymurcany - zabrudzony sadzą; kuminiorz to musi chodziuć wymurcany |
| wypitwać - wypatroszyć, spitwać robote - spartaczyć, pitwok - człowiek partacz, tępy nóż, |
| wypiyrdek - niedorostek; purc, pypeć, malizna, grzdyl, szkut, pendrok Kawalyra rznie, ale to barz wypiyrdek |
| wypucyć - 1) wygnieść; samam se tego boloka do przeziyrotka wypucyła 2) wypchać; Marysie z potócka to wiecnie blizy lady z kolejki wypucyli |
| wyrajbać - wyszastać, wychlastać - wyrajbej ściyrki w potoku nim Halusia bydło przezenie (nim sie woda zbabro) |
| wyrceć - sterczeć; wyrcy ci tak ten wichajster spod psodnice, dej to ci go wysiepne (wyrwię) |
| wyrko - legowisko, spanie w stajni dla sługi podwieszone pod sufitem (pod powałą) |
| wyrywać - uciekać; wyrywej pókim dobry bo cie bicem przełoje (batem uderzę) |
| wyrzeźbiony - wychudzony; z karcyrza wysed wyrzeźbiony, społ na betonie ło głodzie |
| wysmykać - wykraść chichaczem; chodocki do dzióp (dziewcząt) chodzili (zalecali się) i sytkie jabuska ze siana wysmykali |
| wysmykać jabuska ze siana - pokryjomu powybierać; Chodocki we zime do dzióp chodzili i sytkie jabuska wysmykali. Dzie tam wtedy czekulajda, jabka to były mecyje |
| wysmyknąć się - wyślizgnąć się; miołem łomazioną ręke, motek sie mi wysmyknął i gruch mie w coło |
| wysopać sie - wspiąć się na góry; wysopaliście sie ta jako na te Korpały |
| wystyrek - widoczne miejsce; połóz se te dokumenty na wystyrku, (na oku) zebyś se if nie zapomnioł wzionć |
| wyśnio strona - 1 tylna część zabudowań. Gnój sie wyrzucało na wyśnią strone, koło wychodka (ubikacji) 2)górna część wsi - Tego roku ksiądz zacął kolędę łod niźniego, nie łod wyśniego końca |
| wyśpyrtać - wydłubać; łon se tego ściuka som wyśpyrtoł bo przed dentystą mioł pietra |
| wyśtrychnonć sie - wystroić się, odstawić się, wystrychnąć się (na dudka); wyśtrychnął sie jak na łodpust zem go poznać ni mogła |
| wyśwancykuwać - wykorzystać, okłamać; |
| wytrymuśny - wyszukany; popaniaty, wytrymuśne se buty kupiuła ale na łobcasaf to łona chodzić nijak nie umiała |
| wyziyrać - wyglądać; wyziyrom cie juz łod trzecie bo sie robota w chołpie poli a ty se tak lelum po lelum , z nózki na nózke, Boga w sercu ni mos cy co? |
| wzdychnąć, zdychnąć - westchnąć; jeno roz se zdychnął i łoddoł ducha |
| z dołu - 1) drogą poniżej; idzie poczcios z dołu, psy to łobwiyscają 2) z południa na pólnoc; pociąg z dołu jesce nie jechoł, przejechoł ten z góry i bedą sie w Rytrze krzyzuwać |
| za copke grusek - za byle co; Mos mi zapłacić i ślus, cos ty se przedstawios ze za copke grusek bedzie fto u ciebie pu dnia kosiuł |
| za dziecka - w dzieciństwie; za dziecka był chory na koklus (kogucio choroba?) |
| za frajer - za darmo; jak to se ty rachujes ze ci bede za frajer abo za copke grusek cały dzień kosiuł |
| za nogami - nie bźdźiągejcie sie tylo bo sie błoto za nogami do chołpy niesie |
| za pamięci - póki pamiętam; za pamięci muse ci jesce cosi łobloć (opowiedzieć nowinkę, sensację) |
| za panny - kiedy była panną; miała za panny dziecko i barz sie w zyciu nabiydziuła |
| za wode - na rynek, do miasta (po drugiej stronie rzeki Poprad); za wode jem łobesła alem nic wiela nie kupiuła, som łocet. Ślag by to zwaluł z tem stanem wojennem (1981) |
| zabycony - bardzo zabrudzony; podłoga była tako zabycona ze cud boski sie było je dosiuruwać(doszorować) |
| zachamencić - zagubić się; dziesi mi sie harnadle zachamenciuły i ni mom se jak włosów spiąć |
| zadekuwać sie - skryć sie; zadekuwoł sie na pięterku w sianie ale koleżki i tak go naśli (znaleźli) |
| zadudrać sie - zająć się czymś; zadudroł sie przy posłudze i nie zdązył na pociąg |
| zadute - zasypane np. śniegiem; zaduło gościeniec i sie wduroł do fosy, ale sie ta jakosi wykorygoł (wygramolił) |
| zagorzeć - zaczadzić się; piec widać mieli dziadoski, kumina nie cyścili i skróś tego syćka w chołpie zagorzeli |
| zaiwanić - ukraść, buchnąć, zwinąć, podpylić; zapewne podiwaniuł a ćmi (mydli oczy) ze kupiuł |
| zakciywanka - zachciewanka; tobie wiecnie chrupce w dupce, wiecnie mos zakciywanki |
| zakiertańcyć - zabić; ustomp mi bo cie zakiertańce. Na jesień to sie zawsze jaką łowiecke zakiertońcy |
| zakla - zanim, dopóki; zakla chłopy ze snopkami przyjadą to ty se trochę łoddychnij (odetchnij) |
| zakląć w capa - zwieźć, podejść podstępnie, chytrze; zaklął kupca w capa i mu przedoł jorke (niepłodną owcę) |
| zakłuć świnie - zabić świnie; naski dziadek to barz śwarnie umioł świnie zakuć, dźgnął śpikulcem w serce, śpikulec z krwie łotar, za pazuche słowoł i po świni |
| zalatuwać - zabiegać; tak zalatuwoł, tak sie podchlybioł a i tak łojce Maryśke komu innemu dali bo inny mioł morgi |
| zamitfać - poplątać, zagubić; sytko to łokropnie zamitfane, ni móz sie wyznać fto niewiniontko a fto winowaty |
| zaposprzycyć - nie pozwolić; modzi sie kcieli na placaf przed chołpom stawiać ale łojce zaposprzycyli |
| zaprzyć - zamknąć; napaś bydło na cas rano, zaprzyj ło dziewiąty i mozez iś na łodpust |
| zaroz zarosicuś - za małą chwilkę; łobiecuwół zaroz zarosicuś mi pómuz a temcasem tak mie trzymo na terminie= zwleka, zwodzi |
| zastrzygać sie - skradać sie; zastrzygała sie, zastrzygała ze to niby przysła cosi pożycyć ale jak ją znom to przysła na przewiady bo to taki ciort bojtliwy |
| zawcora - przedwczoraj; a jesce zawcora śtyry fury zwieźli śród iskier spod kopyt, zgrzytajęcyf mięśni, wypawęzuwane myśli do ostatka zgrabuwały siano do listka i płatka ,,Pogrzyb w góraf'' - KDK |
| zawdy - zawsze, zawżdy, wiecnie, stale, cięgiem I choć hołoć wiecerzała zawdy jesce doł ukąsić i wąsiska łoklapnięte w góre świyzo mu wywąsić ,,Poprzez lat zarośla'' - KDK |
| zawolane - zabrudzone; zawolane, zabycone mos te portki i w takif kces iś do spowiedzi |
| zawziąś sie - zawziąć się; uwidzicie jesce, Jasiek jak sie zaweźnie to chołpe w pu roku postawi bo mu juz to siedzenie z teściami na kupie tak dojadło. |
| zbabrać - zbrudzić, zmącić ..Halcia bydło zenie, woda sie zbabrała pocekejciez baby kompanija cało jaz sie kapke przecyści, jaz bedzie źródlano...,,Poprzez lata zarośla'' KDK |
| zbiydzony - wyglądający żałośnie; przysła łokropnie zbiydzono z te słuzby, wsy ją łobsiadły, głodno była |
| zblotuwać - uzgodnić, urobić kogoś; zblotuwołem chłopów do wopna (do gaszenia wapna) |
| zborguwane - kupione na kredyt; tak to Kasia Kozusconka poletko za rzekom łodrobiała zborguwane, rosła łojcowizna, by wiek późni wiek skapany niebo ji to przyzno nic z sobą nie zabrać ,,Poprzez lat zarośla'' - KDK |
| zbuchać - zrobić dziecko; zbuchoł dziopie dziecko i posed we świat |
| zbukany - rozpieszczony, rozkapryszony; Taki zbukany, w jodle przkwiyruje jeno by hamburgery i zapiykanki pojodoł. Ale jo mu nie bede za wolą chodzić, |
| zburtać, poburtać - zburzyć; niyś mlycko z piwnice łostroźnie coby śmietonki nie zburtać; Mamo, zabiercie Tomusia łode mnie bo co je babke w piosku postawie to łon burto |
| zbycyć sie - stać sie niepłodnym; krowa sie zbycyła i juz sie nie zacieli weterynorz godoł ze ji jojniki uskły |
| zdrygnąć sie - wzdrygnąć się; Dozwól, by o Panie, dusa w nos sie zdrygła kiej we dzwon uderzo ludzkiego strasydła samotnoś SK-KDK |
| zduć sie - But go łotar, pięta sie zduła i mo teroz pęcherz |
| zduć sie - pęknąć;1) krowa zjadła świyzego konicu i sie zduła, pękło jakby balon trzasnął 2) wzdąć; But go łotar, pięta sie zduła i mo teroz pęcherz |
| zebździć sie - zesmrodzić się; sfulić sie; chrząszcz bździ w ćcinie |
| zejś na dziady - zbiednieć, źle się prowadzić; Jaz jakisi pon rewizor przyznoł chłopu telewizor Dziod przed pudlem w chołpie siod i na dziady zesed dziod Jagulina-KDK |
| zelzyć - pofolgować; zelzyj ze troche, nie sygnuj telo na mnie |
| zeniaty - żonaty; pono sie w żeniatem chłopie zakochała, łodbiuła go ale scęścio ni miała |
| zenić sie - robić bałagan; szante robić; wiater sie po łogrodaf żeni, jabka łoczepuje |
| zentyca - baca sie nom doł napić zentyce na bacówce = płyn po odcedzeniu sera |
| zeprać - zbić; ej chodok, chodok, muse cie cheba dzisiok zeprać bo se rzondu nie wiys (jesteś bardzo dokuczliwy, nieznośny) |
| zeprzałe - stare, nieświeże; doł mi ! Ale zeprzałyf śliw we wywdzięce i nawet świnie nie kciały tego zryć |
| zepsuć noge - złamać, wykręcić; zepsuł noge w kosce i trza w chołpie siupciać a cni mu sie ze hej |
| zerznąć - 1) zerżnąć np. drzewo na kawalki 2) sprawić lanie; siuruj do chołpy bo ci łociec d....zerznie |
| zerznąć sie - zrobić w spodnie; zdurkać sie; nie dolecioł do wychodka i zerznął sie w pory |
| zestrogać, postrogać - spłoszyć; zestrogej kury z łogródka bo mi grzondki rozdropią |
| zeszkapić sie - skompromitować się, wygłupić się |
| ześloknięty - zmarznięty i przemoczony; Ej zol mi tego Władecka, ślonknie tak biyda na dyscu za krowami, celty (peleryny) ni mo |
| zetlałe - zbutwiałe; Nie łostawiej drabiny na polu (dworze) jeno zawiyś pod ścianom bo zetleje |
| zeziajany -zziajany; zezipany; Dychu ni móg złapać taki był zeziajany, ale na Korpały sie wysopoł |
| zezuwać - zzuwać - zezuj łobucie bo mi podłoge zacabies, przecie wiys ze na polu ślapa i do chołpy sie niesie |
| zganiać - spędzać; zganiać bydło z paświska, chołote zeby były grzecne, |
| zgodać sie - porozumieć sie; zgodali sie na jarmaku dzie jes tanie drewno na przedoj* *przedoj - sprzedaż |
| zgodzić - uzgodnić stawkę,cenę; zgodzili krowe za pu cwarta tisionca ale kupcom sie i tak rozwidziało |
| zgrymbiałe - pomarszczone, zesztywaniałe; ręce mioł łod zimna zgrymbiałe i ni móg se butów rosnuruwać |
| zgrzmocić - zjeść dużą ilość, zdurkać; zgrzmociuł, zdurkoł miske knydli popiuł kwaśną wodą i teroz mo mordowisko |
| ziajać - ziewać; Baba Jaga sie cuduje, ludzi z miasta nie pojmuje Łona cało mu sie daje, a on ziaje, ziaje, ziaje...,,Poprzez lat zarośla'' KDK |
| ziazi - boli (do dziecka ); nie noblizej sie do śparchyta (pieca) bo tam ziazi |
| ziele - zioło; przen. nieznośny typ człowieka; ale jez ziele z te dziopy, styd przynosi rodzinie |
| zlos - zszedł; zesed; Józuś przy ty swoi babie zesed na dziady bo z nie taki leń. Piyrsy śniyg zlos za dwa dni ale wnekućki spod drugi |
| zlozuwać - zjechać; pokiołznął i zlozuwał z gronika na dupie ale dzięki Bogu nic mu sie wiele nie stało |
| złodziywane, nakorpane - ubranie ponakładane warstwowo ,,na cebulke'' |
| zmarnić - zdechnąć o bydle; krowa sie jom zmarniuła, jacy zduła a tak se rachuwali ze se łod nie cielisie przysadzą |
| zmękolić - zrobić coś z wysiłkiem, resztkami sił |
| zmiarkuwać sie - połapać sie; jak sie zmiarkuwoł cem to pochnie to noga i go ni ma (uciyk) |
| zmogać sie - wysilać się, udawawać, próbować; zmogo sie po pańskiemu kce godać ale ji to nijak nie wychodzi |
| zmoryźgany - zbrudzony; umyjej ze sie pod rynienką boś łod powidła zmoryźgany |
| zmrocyć - zamroczyć; Wygarnąłam prosto w łocy, jesce nom probosca zmrocy Kurz za brame, bździochu kurz, boś woniaty *nicem tchórz ,,Dziod'' KDK *woniaty - śmierdzący |
| zmruceć - niewyraźnie powiedzieć; dochtór cosi zmrucoł pod nosem i bądź tu babo mądro |
| zmruceć - powiedzieć niewyraźnie pod nosem; doktór cosi zmrucoł pod nosem, recepte nabaźgroł i bądź tu babo mądro |
| zmurcany - zbrudzony np.sadzą. Dzie pódzies taki zmurcany. Lejdze do potócka sie umyć. Jo cie tu pockom |
| zoca - zaufanie, poszanowanie; mamusie mieli w zocy i do trzymanio prosili (podawania do krztu) Miała pu kopy krześniont |
| zogłówek - podgłówek; pozwijoł se kozusek na zogłówek i tak sie żdrzymnął za krowami |
| zogon - na zogonaf za chołpom to mamusia zawsze jarzyny sadziuła |
| zojtki - resztki; pozazbiyruj te zojtki w klińcu niek sie dor boski nie marnuje |
| zopartek - zaśmierdziałe jajko spod kury której się odniechciało wysiadywania |
| zopaska - fartuszek od pasa; do gorse roboty mamusia zakładała zopaske na fartusek |
| zowistnik - zazdrośnik, Mier-zi go zem sie cegosi dorobiuła, jeno roboty to mi nifto nie zowidzi |
| zramotać - spaść z hurgotem; pokiołzła mi noga na sceblu i jem zramotoł z drabiny |
| zrękowiny - zaręczyny; Dobrą mu babe narajili i łod razu były zrękowiny bo to był gdowiec i bez baby biyda go barz przypiyrała. W chołpie było cosi ze troje tego siyrotnego drobiu (dzieci, dziatwy) |
| zrucić - zrzucić; Jędrek posed na pięterko zrucić łokota (wymłócony snop) ale z te radości ze Lato wygroł wyścig pokoju to mało Irki zamiaz łokota nie zruciuł |
| zryć sie - żreć się, przen. Kłócić się; wadzić sie; Skróś tego ze siedzą na kupie to sie wiecnie zreją, moze sie to łodmieni jak sie modzi postawią (pobudują) o łodłosobnią |
| zrypać - 1) dużo zjeść; zrypoł miske piyrogów i teroz nie dziwota ze mu cięzko iś do pola 2) zrypoł sie w portki bo do wychodka nie dolecioł |
| zwalić - nadejść; zima zwaluła po skurcybykui trza było w chołpie cupieć(siedzieć) |
| zwijacka - uwijanie z robotą; ale zwijacka bo jutro goście (letnicy), ruch jak u dziada za kołniyrzem |
| zwijać się - uwijać się z robotą; mamusia tak sie zwijała z grobaniem przed dyscem ze mokrzutko łod potu do chołpy przysła |
| zwisnąć - zostać; jak ci casu zwiśnie to sie ta łobróć do mnie z jarmaku |
| zwiukane - zniszczone np.odzienie; sflurane, sprochanione |
| zwozuwać - zwracać uwagę; na podworcu przed młynem konie r-zą w łobroki gazdy śporty kurzą, asygnaty, Wierchomnie zwazują na zmułcone młynarzowe kroki stasieńkowe sie końcy, wy bedziecie po mnie ,,Cyrcański młyn'' KDK |
| zwyki - zwyczaje; Ciotka Mania wymyślo przeróźne cudeńka Jeze, światła, janiołki, bo mo talent w rękaf Bedzie sie paradzić drzewko do Gromnicne Bo takie są zwyki starodowne Piwnicne ,,Koszyk Jaguliny'' KDK |
| zwyrtnąć - przewinąć; zwyrtła mu sie noga ze scebla, zgruchotoł i sie cały poramotoł |
| zyglawce - niesforne dzieci; ta chołota łod stryne* to takie zyglawce, dokucniki, wiecnie do siebie zygają (drażnią jedno drugiego) *stryna = stryjenka zygnie mie w serce roz kiela cos - ukłuje mnie w sercu od czasu do czsu |
| zyrdka - drąg w płocie przybity w poprzek do słupków; fto to widzioł sie tak bić; zyrdzi z płota powykrącali |
| zyrdź - żerdż, poprzeczny drążek pod sufitem do zarzucania na niego odzieży; Downi ni mieli w chołpaf sof (szaf) jeno zyrdź pod powałą na łodziate |
| zyrny - mający apetyt (przeważnie o zwierzęciu); takie to zyrne ta jałówecka trza ją bedzie przychować |
| źrały - dojrzały; ciotka juz barz źrało, cza sie i bedzie na drugi świat zabiyrać |
| źróbek - źrebak; Baśka (nasa kobyła) miała źróbka i nazwali my go Misiek |
| żeleźniocek ,,wpuscaniec'' - żeliwny garnek na ciepłą wodę wpuszczany w dziurę w płycie kuchennej |
